Kiwexi ji kune u nerinek li diroka wan
Kiwexi bi gisti Kurde Ezidina.
iro nezike ji %90,e wan li Almanya dijin.
Malbatin je he di sale hafteyide barkiribun Almanya.
Dema go mijara politik li Tirkiye u bakure Kurdistane dijwar bu di sale hesteyida sistema cerdevaniya (Köy koricisi) dewleta tirka ya li hember hezen tekožina gele Kurda dest pekir u
Ji ber go kiwexi ji wek hemu Ezidi,yen din ne amade,bun ji bo dewleta ku bi sede sala zilm u zordari li wan kir u go ew mina parezvane "kifre" didan xuyandin tevli žere li hember bira,yen xwe en kurd bibin biryar dan go ew ji Walate xwe koē bikin.
Ew misilmanen hinkar go ji aliye dewleta tirkan va destur digirtin bele li kurdistane alikari ji digirtin sebebek je ji ew bu ku Ezidi dest ji welate xwe berdan.
Nive salen hežteyi koēberiya kiwexya ber bi Almanya destpekir.
Kiwex,yen dawiji di bihara sala 1993 ji kiwex,e ber bi Alman, ya barkirin.
Weki din ji heji gelek malbaten kiwexi li bažur,e bicuk e kurdistan (suriy) dijin .
Wan ji dest bi barkirina ji kurdistane kirina u ber bi Europa u bi pirani ew ji barkin Almanya .
Żro di sala 2002 bitene neziki ji se bahra bahrik bitene li wir dijin.
Malbaten ko li wir dijin yan go li wir dijiyan di neziki sala 1926 bi serok,e hažira heverka Haco ra reviya bun wir ji bergo di wedeme ji hikimdariya wir di deste Fransiya debu.,
Bi alikariya Fransiya Haco u havalbenden xwe di nav wanda ji gelek Ezidi hebun Tirbespi(bi harabi Kahtaniye)avakiribun, di dema duvra gelek Ezidiya ji wir ji barkiribun di nav wanda ji kiwexi ji hebun .
Kiwex,yen go li wir mayin iro li Tirbespi u gunden derdoren we mina Otilce u Mala Habbas dijin.
Weki diji iro gelek Malbaten kiwexi li bažure kurdistan,e (irak) dijin.
Van Malbatan hin je nezi sedsali li Ēiya,ye Žingal (harabi Ain sifni) dijin ew ji, ji ber fermanen li ser Ezidiya yen sadsala 18 da u destpeka sadala 19,da ji kiwexe barkiribun u xwe li brayen xwe yen Ezidi girtibun.
Weki go rusipiyen gunde kiwexe ji newiyen xwe ra digotin di demeke ji herema Hekarya ēun herema Serhadan.
Sebeba barkirina ji welaten wan te texminkirin go ji ber Misilmanan bu, ji ber go wan Ezidi be bahweri (be ol )diditin ji ber we yeke ji zordesti liwan dikirin.
Li Serhadan ji gelek salan dijin.
Le bele ji ber nexwežiyek di navbera wan u Aše (seroke hesir) mecburman go ji wir ji barkin .
Sebeba nexwežiye ji di navber kiwex,yan u Gele herme kure axe bu.
Dibejżn go kure axe hereme keēikek kiwexya go destgirtiya yekidin i kiwexi bu bi zore direwine u ji ber ve yeke ji pevēun di navbere kure axe u dest girtiye keēike da derkeve.
Di pevēuna li ber caven her du aliyan dest girtiye keēike kure axe dikuje.
Li ser ve yeke kiwexi u axe hereme bi žarte go kiwexi ji hereme barkin ji boyi go di peže roje da naqoki di navbera wan da dernekevin li hew kin.
Dema go Kiwexyan ji serhadan barkirin ji ēend mala pek dihatin.
Te gotin go ji se malbaten pek dihatin go ev herse malbat ji ji baviki bun yan go pežiye wan yek buya.
Ev herse malbat MUSI, SIMOKŻ u SEROKŻ bun.
Bele kiwexi ji bo ku naqoki dernekevin ji wi ware xwe ji barkin u di reda bżraki xwe ji wunda dikin.
Revungtiya kiwexya bi mehan u salan di dome ta go di dawiyeda li kiwexa iro bi cih dibin.
Karwane kiwexya di rewingiya xwe da ji hevdu qut dibe.
Malbata Muso linav sera ēiya yen botane qelibin u li gunde Kerrežan, li herema Finike Batane ji bo demeke bi cih dibin le li wan hereman žopa pismamen xwe neditin, li wan hereman xwe weki mitirban dabun nižandan, saz bi desten xwe girtibun da go kes biwan nizanibe ku ew Ezidina.
Pižti demeke ji wir ji barkiribun u hatibun li sere geliye Hacikesan,e li Žkeften Eližewika deynin.
Li wir žopa pismamen xwe rastkin u ew sazen didesten xwe,da žikenin u ten cem pismamen xwe.
Malbata Žero,ji diser Ēiya,yen Mawan re di ser Kerboran,e di ser nawala Ömerkan,re li herema Hezex,e(bi tirki idil) li gunde Xerabe Žeref bi cih bin.
Hin kes ji malbata Žero li gunde Xerabe Žeref u Žex hesene ji fakiri islamiyet,e dipejirinin. En go islamiyet ne pejirandibun, pižti go wan ji žopa pismamen xwe rastkirin u tekiliyen wan bi hevdura ēebin ew ji ten cem pismamen xwe yen din li kiwexe bi cih dibin.
Bi vi avayi tevda li Gunde kiwexe bi cih dibin.
Hetani go kiwexi gihižtin hewdu u li gunde kiwex,e bi cih bun bihevra bi tifakbun (yekbun ), le bele mixabin pižti go deste Axa (misilman bun) kete nav wan hin bi hin ji hevdu kutkirin u di her naqokiya di navbera kiwexya yek bi yek giredaye xwe kirin.
Pižti go desten axe Heverka ketin nava kiwexyan (me beriji go kiwexi tev ji bavikine) tifaka di nava van da xera kirin hetani bi hevdu dana kužtin u ji hevdu kirin heft perēe.
Di dema berpirsiyariya Hesen,e Hacik u hetani ya Cengir,e Cahwer ēar bavan (ji malbata Simo bun) berpirsiyariya kiwexe kirin , u pižti mirina Cengir,e Cahwer berpirsiyartiya kiwex,e bi raya tevayiya gundiya dan xwarziye wi Hesen,e Segven (ew ji malbata Muso bu).
Pižti mirina Hesen,e Segven berpirsiyari dane Xelefe,e Mežo (ji malbata Sero bu). Mixabin ji vir wehada desten axa betir ketin navwan .
Ji wir u ha da Axe mala Osman ( Serhan II.) fehl u fena dibendi kirin nav kiwexya u cindo li henber Xelef,e Mežo rakirin u jiwir u hada li kwexe dibendi ēebu.
Le disa ji dile dijminen Ezidiya an ji Kiwexya rehetnebun.
Devleta Osmani ya bi deste axe hereme yen go bż Cindo, Hesene Dendel, Himedie Cahwer u Xelefe Mežo (mezine her car baviken kiwex,ya) dana girtin u kirin hepsa Merdine. Bi reya haval bende xwe, serok hežire misilmana u axa imperetoriya osmaniya dixwest da ku Ezidiyen serbixwe u ji xwe radi giredaye xwe bike yani go mecbure xwe bike. Ji wan her ēar kiwexya sżseya je karibun bi bartil (rüžvet)xwe bidin berdan. Bartila wan ji jibo Mamure Osmaniyen Tirk her yeki ya keēek yan ji xwiēka xwe mecbur bun bidin.
Cindo, Xelefe Mežo u Hesene Dendel her yeki keēa xwe weki bertil dana.
Himedie Cahwer ne keēa xwe u neji xwiēka da u ji ber veyeke ji nehata berdanē
Hata iro ji kesi kiwexi nżzane ta go ēi bi sere wi hat.
Mamüren devlata Osmani bż pżrani ji Kurden xayin u Axe Erba yanji ji malbaten serok hežira pek dihatin.
Armanca wan ji bi ve politikaye ev bu daku di nava gele kurdistane naqokiya ēekżn u wan bexin cżwakek be bahweri jż hev du ra.
Pižti go herse kiwexi ji hepsa tirka hatżn berdan ji profakasyonen Axe u serok hežiren mżsżlmanan bż dawi nebun. Ezidiyen bi rumet u serbixwe ji bo hikimdaren Mżsżlman en Tirk u Axe u Serok Hežiren Kurden Mżsżlman e giredaye wan ji bo hikimdariya Mirowen Kurd u welate Kurdistane kelem bun. Xalefe Mežo serokek u xuyaki Eyidiya li herema xwe kelemeki diviya bu go be bżrin di caven Axe Mala Osmenda. Ew neziki gižti malbata wi hatin žewitandin.
Li duv wira ji hem bere wi Cindo bi deste Axe mala Osmen hata kužtin da ku kiwexi ji binid be serok biminżn, u Žerokiyen mayi ji bexin bin hikimdariya xwe u gredayi xwe bikin.
Pižti kužitżna herdo berpirsiyaren (seroke) kiwexya Hiseyne kure Hesenike Dendel berpirsiyariya kiwexe kir deste xwe. Bele Serok hežiren mżsżlmanan ew ji dan kužtin. Pižti Kužtina Hiseyne Hesenike Dendel kiwexi ji hev vekatahan u bun heft bavżk.
Żro ji Axe li kurdistane he politika xwe ya xayintiye u fesadiye di nava gele kurd da didominen. Żro li dere di bin hikimdariya Żmperatoriya Osmani yani ji go komara Tirkan dene Axe u serok Hežiren kurden xayin bi komkuji, pesturi u zore kirin go bakure Kurdistane bi gižti Ezidi je barbikin, bi nave sistema cerdevan ( bi tirki köy korucusu) go serokatiyan wan axe u serok hežiren kżrżmżnel u xayżn heji iro zordestiye li gele kurdistane dikin.
Nižte cihen gunde kiwexe iro dev je berdana. Kiwex ji bo axe mżsżlmana u cerdevanen kżrżmżnel bu talana žer, li kiwex iro cerdevanen mżsżlman bż cżh buna u li gund camiyek ji xwer avakirin u nave gund ji kirin gunde islame (islam köyü).Ziyareta go ji bo kiwexya piroz ya bi nave Merawe ji aliye axe hereme Žexmus Ēelebi ji mala osmen u ležkeren Tirka va hata xerekirin u dare we yen piroz go hżn je …. sede sala kevnarbun hatżn bżrżn u ji bo ževitandine hatżn fżrotżn.
Nižte cihen kiwexe ji bo xwe bax, bistan u rez li kiwexe ēiyandina u xwe ji bo jiyaneka duv direj li kiwexe amade dikin. Bele dive ew ’mżsżlman’ zanżbżn go kiwexya di demak žer u zorda dev ji welate xwe berdan le heji koka xwe li kiwexe dibinin u we rojek be go le vegerin.
Ew nivis ji aliye Ömer Žahin bi alikariya mirowe wi u Xelefe Hese wa hatiya berhewkirin…..
http://www.kiwex.com
Mafź Kopīkirin &kopībike; PDK-XOYBUN; wiha, di xizmeta, Kurd ū Kurdistanź daye : Pirojeya Kurdistana Mezin, Pirojeyźn Aborī ū Avakirin, Pirojeyźn Cand ū Huner, Lźkolīna Dīroka Kurdistanź, Perwerdeya Zimanź Kurdī, Perwerdeya Zanīn ū Sīyasī, Wežana Malper ū TV yźn Kurdistane. Tev maf parastī ne. Wežandin:: 2004-04-04 (6824 car hat xwendin) [ Vegere ] | PRINTER |
Ev malper, herī bash, bi Avant Browser, tź xuyakirin...
Download !!! 
