1964 - 31.12.2015, Sīyasetmedar, Rewžembīr ū Ronekbīrź Kurd, Emīnź Evdal ; di 1964 da ēu ser dilovanīya xwa. Emīnź Evdal; Wekź Her Tekožerź Kurd Nemire ū Di Dilź Meda Dijī.
Partīya Demokrat a Kurdistan — Xoybun
P D K — XOYBUN
1906 / 1964 — 31.12.2015
Ez, li ser navź Malpera ; www.pdk-xoybun.com ź, www.xoybun.com ź ū li ser navź Partīya Demokrat a Kurdistan — Xoybun ( P D K — XOYBUN ) ź, Emīnź Evdal, bi Dilekī germ, bibīr tīnim. Emīnź Evdal, wekź her Tekožer ū Žehīdźn Kurdistanź, nemire ū Dilź meda dijī. Žehīdźn Kurdistanź, yźn berīya vź demź ū yźn hetanź īro, bi bīr tīnim ū tevkujīnźn, li hemberź Kurda, li Kurdistanź ū yźn li dervayź Kurdistanź buye, hemuyan, Žermezar dikim...
Kurdistanīyźn Hźja : Emīnź Evdal sala 1906 a li gundź Yemanēayīrź, qeza Qersź ji dayka xwe būye. Wź demź ew herem diket bin desthiletdarya Rūsa. Mala bavź wī ji malbeteke kurdźn źzdīye qedīmī, li nav źla Sīpka da bi nav ū deng, bi qedir ū hurmet bū. Emīnź Evdal di sala 1964 de ēuye ser dilovanī ya xwe...
Eskerź Boyik : Bīranīna 100 Saliya Ji Dayikbuna Emīnź Evdal
Bīranīna 100 Saliya Ji Dayikbuna Emīnź Evdal
26. 08. 2006, Īsal xitim dibe 100 salya ji dayīkbūna zanyar, nivīskarź kurdź welatź sovźtźyī bi nav ū deng Emīnź Evdal. Ew yek ji hīmdarź edebyet, ēand ū kurdzanya sovźtstana berź bū. Eger navźn nivīskar, zanyarźn kurd yźn nivžźn ewlin ū navdar tź nivīsar, navź Emīnź Evdal ese tev navź Erebź Žemo, Hecīyź Cindī, Wezīrź Nadirī, Casimź Celīl da tź bīranīn.
Emīnź Evdal sala 1906 a li gundź Yemanēayīrź, qeza Qersź ji dayka xwe būye. Wź demź ew herem diket bin desthiletdarya Rūsa. Mala bavź wī ji malbeteke kurdźn źzdīye qedīmī, li nav źla Sīpka da bi nav ū deng, bi qedir ū hurmet bū. Kalkź wī, Baso cawamźrekī maqūl, ēīrokbźjekī naskirī bū ū zarotya wī li wī gundź biēūkī bedew da, wek ēīroka di nav ēīrokźn kalikź da derbaz dibe. Lź zarotya bźxem dirźj nakžīne dest bi žerź Ermenya - Tirka dibe. Ew gundź Źzdīyan ji tevī gundźn źzdīyaye wź heremźye din dikevn devź ležkerźn tirkaye xezev, tźn talankirin ū wźran dibin. Xelkź wur direvine nav źzdīyźn pala ēīyayź Elegezź. Malbeta wan gundź Qundesazź da cī dibin. Ji xelayź, neywežya, žer-dewa dź, bav, birźn wī dimirin. Ji malbetź tek ew dimīne. Wī jī divine sźwīxanź. Berź sźwīxana Qersź, pažź ya Alźksandirapolź ( niha Gumurī ) ū Celaloxlūyź ( niha Stźpanavan ) da dimīne. Vira ew diēe mektebź ū hīnī zimanź ermenī, xwendin-nivīsarź dibe.
Sala 1924 a ji sźwīxanź derdikeve diēe bajarź Tilbīsź, wura dikeve mekteba karkiran. Xortź žereza tevī xwendinź xebateke berbiēev li nav kurdźn wī bajarī da dike. Wź demź Lazo ( Hakob Xazaryan ) zarokź kurda ra bajźrda dibistana ževź vekiribū, ew alī Lazo dike, rewženbirźn kurd Kamīl Bedirxan, Ahmedź Mīraī ū gelekźn din ra dibe nas ū karź ēandī, kūltūrī dike.
1926 ź salź vedigere nav źzdiyźn Ermenistanź ū li dibistanźn gundźn źzdīyan yźn berpala ēīyayź Elegezź: Mīrekź, Karvansźrź ū Qundesazź da dersdaryź dike. Vira zanebūna zimanź de cem wī hź xurt dibe. Xortź žereza texmīn dike, ku bźyī zanebūnź kūr ū berfire ew nikare kźrī gelź xwe bź. Sala 1931 ź Ūnīvźrsītźta bajarź Yźrźvanź beža Fīlologyź da qebūl dibe. Tevī xwedinź usa jī xwendexana kurdī ya pižkovkasźye dersdarhazirkirnź da wek dersdarź edebyetź ū rojnema RYA TEZE da jī wek Katibź cawdar dixebite. Mźla wī, ēawa pažź jī tź dītin li ser ziman ū edebyetź hebū... Kitźbźn zimanź kurdī ji bo dibistanan hazir dike, nivīsara zargotina gelźrīva mijūl dibe, ji zimanźn din wergerź dike, gotar ū miqala ji bo rojnema RYA TEZE hazir dike, helbest ū kurteēīroka dinivīse, rźdaktorya berevokźn cūrbiēūr dike, xwendinxana kurdī da dersa dide.
Sala 1933 a pirtūka wī ya „ Kitźba zimanź kormancī bona koma ēara“, sala 1934 a „Kitźba zimanź kurmancī, bona koma pźnca „ ,sala 1936 a: „ Kitźba zimanź kurnabcī, bona dersxana ēara“, hema wź salź „Mźtodīka hīnkirina xwendin nivīsandinź“, sala 1937 a, „ Mźtodīka zimanź kurmancī“, dīsa wź salź tevī Casimź Celīl, „ Kitźba zimanź kurmancī, bona dersxana žeža“ li bajarź Yźrźvanź tźn wežendin. Sala 1933 a tev ēend hevalźn din “ Xebernema Fileyī-Kurmancī“ diwežīnin. Sala 1936 a tev hevalź xweyī zarotyźyī, zanyarź navdar Hecīyź Cindī „Folklora Kurmanca“ diwežīnīn ( 664 ru ). Kijanź li nav civaka Kurdaye rewženbīrda, ēawa li welatź Sovźtź üsan jī li Kurdistanź, hźjayī qīmetekī bilind bū...
Sala 1937 a Emīnź Evdal Ūnīvźrsītźtź bi serketin xilaz dike ū di werź kurdzayź da dikeve aspīrantūrayź. Tźma lźkolīnź ya doktorya wī „ Jina kurd di malbeta qedīmī da,li ser hīmź matźryalź netewzanyź ū folklorzanyź“ bū. Sala 1944 a ew dīsźrtasyayź xweyī dike ū dibe yek ji zanyarźn kurde kurdzanyźye ewlin.
Ji pey aspīrantūrayźra ew li ser lźkolīna pirsźn kurdzanyź, yźn cuda-cuda li mūzźūma akadźmya rźspūblīka Ermenistanź, īnstītūtźn Akadźnyayź yźn dīrokź, kelempora kevnaryź ū miletzanyź da dixebite. Sala 1959a di Akadźmīya Ermenistanźye zanestyź da beža Rohilatzanyź tź demezirandin. Emīnź Evdal derbazī wur xebatź dibe, hesab dibe himdarekī wź ū heta dewya emrź xwe wur da dixebite. Pey hev lźkolīnźn wīye zanyarīye giranbiha bi zimanź kurdī, ermenī, rūsī tźne wežamdim. Sala1952 lźkolīna xweye „ Tolhildana xūnź li nav kurdada ū dewī anīna bermayźn wź li Ermenistana Sovźtź “ bi pirtūkekź ēap dike, paže pirtūkźn wīye “Deba kurden Ermenistana Sovete” sala 1953 a, “Patronīma cem kurdźn Ermenistanź di sedsala 19 da“ sala 1957 a, “Deba kurdźn Pižkovkazź” 1957 a , „Ferhenga Kurdīye rastnivīsaryź“.sala 1958 a tźn wežandin. Wan sala usa jī gelek gotarź wīye ulmī kovar ū rojnemź Ermenistanź da dertźn...
Emīnź Evdal hīmdarekī edebyeta kurdźn sovźtź bū, qelema wī pir adan ū bi berhem bū. Hela despźka salźn bīstī da ew dest bi nivīsara helbesta, kurteēīroka dike, sala 1924 a kurteēīroka wī bi navź „Casim ū Tosin „ bi zimanź ermenī dertź, pažź wź weldigerīne kurmancī, sala 1935 berevoka wī ya helbesta bi navź „Bihar“ tź wežandin, bi hazirkirna wī berevokźn ewlin yen nivīskarźn kurdźn źrmenistanź bi zimanź kurdī, ermenī ū rūsī derketine. Helbest ū destanź wī bi ēapeke mezin berevokźn efrandinźn nivīskarźn kurdźn Ermenistanź yźn salane da dertźn. Ewī bi fireyī dest avītye destanźn kurdaye gelźrī yen wek “Memź ū Zīnź”, “Zembīlfirož“, “Evdalź Zeynikź”... Naveroka destanźn xwe yźn xwexatyź ji jīyana gelź kurd hildaye, hīmlī bi ēevź sinifī, žīyasī būyaran nihźrīye, istūna efrandinźn wī žerkarya navbera axa-bega ū evdźn karkirdaye, edetźn kevn hatine rexnekirin... Emīnź Evdal erf-edet, rabūn rūnižtandina gelź xwe rind zanibū, ji bo wź jī žīn ū žayīyź gel gelekī bedew ū zanebūn efrandinźn xwe da nitirandīye. Qet ji bīra min naēe destana wī ya bi navź “Gulīzer”. Dema radyoya Yźrźvanź bežź kurdī nū dest bi karź xwe kiri bū, xebatēiyźn radyoyź ew „Gulīzer“ kiribūne radyokompozīsya ū ēend roja par bi par ser hev didan... Ez wź demź xwendkarź dibistanź būm. Oda me da, li ber radyoye cīnarź me ewqas dicivyan, ku odźda cī nedima sivderź jī disenīn, wekī bibihīn...
Faīk Būcak, ne tenź siyasetmedar bū. Helbestvan jī bū. Di hemū helbestźn xwe de bang li xort ū keēźn Kurd dikir. Hźviya wī xort būn. Helbesta xwe ya navdar “Sonda Mirinź“ ji bo xorten ku canź xwe yź ezīz ji bo welat feda dikin, li zīndanan jiyana xwe ji dest didin nivīsandi bū.
Faīk Būcak, dema ku helbestźn xwe dinivīsand wź demź žert ū īmkanźn īro weke īro tune būn. Mirov nikarībū tižtźn nivīsandī bi xwe re bigerīne. Faīk Būcak helbestźn xwe źvarź bi dost ū hevalźn xwe didan jiberkirin ū digot ”qīza xalź min, van helbestan baž jiber bike, rojekź ku ez canź xwe ji dest bidim bela ev helbest wenda nebin. Berī žehadeta wī dostekī helbestźn wī bi dengź wī di kasźtekź de tomar kiribūn.
Yarź bixun e sitranź dīlanź.
Dilź min birīn e lź dilovanź.
Min dil da te bejn zirava halanź.
Hey endam bi vejīnī wer e xoybun.
Ji ēīya ū dežt nalin tź ax yarź.
Boy te dilź min jan da birīndarź.
Li warź me derman gulź baharź.
Hey endam bi vejīnī ver e xoybun.
Mezra botan warź mīr ū mīrekź.
Mem got, em nevin ēīroka dīrokź.
Tarīya zīndan ronīk e jīrekź.
Hey endam bi vejīnī ver e xoybun.
Kanź mezra botan xwazil bi berź.
Mem ēubu warź Zīna evīndarź.
Fesadź wan bu sebebź kederź.
Hey endam bi vejīnī ver e xoybun.
Sź Ehmed ū Xecź ēu ser zozanź.
Wekź kevok bu li ēīyay Sīpanź.
Xezal xun berda ser bejn ū fīstanź.
Hey endam bi vejīnī ver e xoybun.
Zarok roda ēu ji ber žīpa avź.
Hilanīy e dengź žīna dźw bavź.
Bīr anī Helepēź dil bu wek ževź.
Hey endam bi vejīnī ver e xoybun.
Neyar hat boy qirkirina Dźsimź.
Hovītī kirin li Muž ū Amedź.
Xun rijandin li Zīlan ū Qoēgīrź.
Hey endam bi vejīnī ver e xoybun.
Boy Kurdistan li ber gule baranź.
Hunandīy e vejīnī ū xoybunź.
Boy Partī Demokrat a Kurdistanź.
Hey endam bi vejīnī wer e xoybun.
Hun Dizanin !
Ji Yźzdanź Dilovan,
Dīyarī Bihužte...
Ew der Kurdistane...
Ava Bihužtź...
Kanīya Zemzemź...
Hebuna li bin Axź...
Zźrź Zer ū Ava Rež...
Kakilźn, Gūz ū Tūyan...
Darźn Rezan ū hwd...
Li Welatź Kurdistane...
Kaniya Neftź, Diherike Cīhanź...
Ēavźn birēīyan, Zur bu...
Ewrź rež, li ser Kurda, rźz bu...
Terorīstźn, bi Cilźn Rež, har bu...
Amerīka ū Ewropa, Hevkar bu...
Pźžmerge, bi Top ū Tifingan, ra bu...
Barzanī, bź xew ma ū Tekožer bu...
Emź, bi avakirina Kurdistan a mezin, dagirkerźn Kurdistan ź, ji ser axa Kurdistan ź, bavźjin der ū dawī li Saltanat ū Heytehola wan bīnin. Emź, komarźn wan, hilžīnin ū desthilatīyźn wanźn gemar, bikin tarītī ya dīrokź...
Xužk ū Bira yźn Hźja !
Ji boy ažītīya Cīhanź, hewceye em, dawī li žež devletźn īro, -Tirkiye, 2-Īran, 3-Żraq ū Kuweyt ź, 4-Surīye, 5-Azarbeycan ū 6-Lūbnanź '', bīnin, Ēend Welatźn Gelźn Arī lź dijīn tevź Nexžź Kurdistan ź bikin ū wekź Īmparatorī ya Medya yź, Kurdistan mezin, ēź bikin. Ū pažź jī, emź Kurdistana Piroz, bikin Kele ya Demokrasī yź...
Di vī pirojź da, Nexižź Kurdistana mezin, digīhī je, Ewropa yź. Hewceye, her Kurdźn, bi xīret ū mźrxas, beždarź, ramana, Kurdistan a mezin be.
Em hźvīnin, partī ū rźxistinźn Kurdistan ź, dest bavźjin, piroje ya Kurdistanek Federe, ya wekź Almanya yź. Ango, li her pźnc perēeyźn Kurdistan ź rista ( sīstema ) Federe, pźk were. Dibź Kurd, bi dagirkerźn Kurdistan ź ra ne, Kurd, bi hevra, devletek Federal, pźk bīne.
Em hźvīnin, zaravayźn Kurdī, Loranī, Goranī, Soranī, Kurmancī, Hewramī, Zazakī ū hwd, di Kurdistanek Federe da xurt ū gež bive...
• Ez, li ser navź Malpera ; www.pdk-xoybun.com ź, www.xoybun.com ź ū li ser navź Partīya Demokrat a Kurdistan - Xoybun ź, bang li kevnežopźn PDK ya 1965 ź ū bang li kesźn Kurdistanī dikim, beždarź PDK-XOYBUN ź bin, em bi hevra, axa Kurdistana pīroz rizgar bikin...
• Dubare, bang li kevnežopźn PDK ya 1965 ź ū li her kesźn Welatparźz ū Kurdistanī dikim, bi endamtī, bežardarź PDK - XOYBUN'ź bin, Partīya xwa ya PDK ź, xurt ū zindī bikin. PDK - XOYBUN, berdewama PDK ya 1965'a ye ū dixwaze, bi zindībuna PDK ź ra, bi avakirina Kurdistana mezin, ruhź Žehīdźn Kurdistan ź, žad bike...
• Ez hźvīmim, partī ū rźxistinźn Kurdistan ź, dest bavźjin, piroje ya Kurdistanek Federe, ya wekź Almanya yź. Ango, li her perēe'yźn (Herem'źn) Kurdistan ź, rista ( sīstema ) Federe, pźk were. Dibź Kurd, bi dagirkerźn Kurdistan ź ra ne, Kurd, bi hevra, devletek Federal, pźk bīne.
• Disa, hźvīmim, zaravayźn Kurdī, Loranī, Goranī, Soranī, Kurmancī, Hewramī, Zazakī ū hwd, di Kurdistanek Yekgirtī ū Federe da, xurt ū gež, bive...
• Ez amademe, bi welatźn Emperyal ra, Peymanek pźk bīnim... Di vī peymanź da, 500 sal, berjewendīya welatźn Emperyal, hebe ū Kurdistan jī, heta hetayź, azad be...
• Eger, welaten Emperyal, ji bo avakirina, Kurdistana Mezin, alīkarī bide me, wź demź, emź jī, 500 sal, qezenca, ser-erd ź ū bin-erd ź, Kurdistanź, ji % 50 yź, bidin wan, welatźn hevkarźn xwe ū emź, 500 sal, Lula Neftź jī, ji wan, welatźn hevkarźn xwe ra, vekin... Emź, ji bo parastina Kurdistanź, ji Artźža Kurdistanź ra, 80 Mīlyon, Dabanēe, Tifing'źn herź Moderin, Rokźt'źn, Antī-Panzer ū Fūze'yźn, Antī-Tīyare ū hwd, ji wan, welatźn hevkarźn xwe, bikirin...
Kengź Kurdekī Were Kužtin, Hun Jī Sź Zarokan Ēźkin ! . .
Gelź Xužk ū birayźn Kurd, neyarźn Kurda ū dagirkerźn Kurdistanź bi sed salane, Bira, Bav, ū Xužkźn me Kurda bi žiklźn curbecur dikujin. Dibź em dev ji tolhildanź bernedin. Ango hewceye em mafźn xwayź Tol Hildanź bikar bīnin.
Gelź Xužk ū birayźn Kurd, dema neyarźn Kurda ū dagirkerźn Kurdistanź, Kurdekī kužt, hun jī bi cengawerī tol hilanīn ( heyf hilanīn ) bigirin.
Gelź Xužk ū birayźn Kurd, kengź Kurdekī bi destź neyarźn netewa Kurd were kužtin, hun jī, di žuna wī kesź žehīd da, sź zarokan ēźkin !...
Gelź Xužk ū birayźn Kurd, dema hun nu dizewicin, an cźvī an jī sźber zarok bīnin dinź !...
Gelź birayźn Kurdźn li Kurdistan ź ū Kurdźn li seranserź Cīhanź, hetanź sala 2113 yź, ango hetanź sed salź kī, bi kźmasī, sź an jī ēar Jin bīnin, ango sź caran an jī ēar caran bizewicin, bila jimara Kurda, li Kurdistanź ū li seranserź cīhanź, zźde be. Dakū em, bikaribin, li hemberź dagirkerźn Kurdistan ź, xwe biparezin ū em li hemberź Teknolojī ya īro wenda nebin !...
Yarź bixun e sitranź dīlanź.
Dilź min birīn e lź dilovanź.
Min dil da te bejn zirava halanź.
Hey endam bi vejīnī wer e xoybun.
Ji ēīya ū dežt nalin tź ax yarź.
Boy te dilź min jan da birīndarź.
Li warź me derman gulź baharź.
Hey endam bi vejīnī ver e xoybun.
Mezra botan warź mīr ū mīrekź.
Mem got, em nevin ēīroka dīrokź.
Tarīya zīndan ronīk e jīrekź.
Hey endam bi vejīnī ver e xoybun.
Kanź mezra botan xwazil bi berź.
Mem ēubu warź Zīna evīndarź.
Fesadź wan bu sebebź kederź.
Hey endam bi vejīnī ver e xoybun.
Sź Ehmed ū Xecź ēu ser zozanź.
Wekź kevok bu li ēīyay Sīpanź.
Xezal xun berda ser bejn ū fīstanź.
Hey endam bi vejīnī ver e xoybun.
Zarok roda ēu ji ber žīpa avź.
Hilanīy e dengź žīna dźw bavź.
Bīr anī Helepēź dil bu wek ževź.
Hey endam bi vejīnī ver e xoybun.
Neyar hat boy qirkirina Dźrsim ź.
Hovītī kirin li Muž ū Amed ź.
Xun rijandin li Zīlan ū Qoēgīr ź.
Hey endam bi vejīnī ver e xoybun.
Boy Kurdistan li ber gule baran ź .
Hunandīy e vejīnī ū xoybun ź.
Boy Partī Demokrat a Kurdistan ź.
Hey endam bi vejīnī wer e xoybun.
Hezar salź, Dagirkerźn Kurdistan ź, Bav ū Kalź me, bi žiklźn Curbe-cur kužtine. Dema em, Kurdistana mezin, ēź nekin, ewźn hīna, Hezar salźn din jī, me ū Zarokźn me, bi žiklźn Curbe-cur, bikujin. Divź em, dawī li žež devletźn īro, ''1-Tirkiye, 2-Īran, 3-Żraq ū Kuweyt ź, 4-Surīye, 5-Azarbeycan ū 6-Lūbnanź '', bīnin Ēend Welatźn Gelźn Arī lź dijīn, tevź Nexžź Kurdistan ź bikin ū wekź Īmparatorī ya Medya yź, Kurdistan mezin, ēź bikin. Ū pažź jī, emź Kurdistana Piroz, bikin Kele ya Demokrasī yź...