22.10.1984 - 22.10.2012, Sīyasetmedar ū Rewženbīrź Kurd, Cīgerxwīn ( Žźxmus Hesen ) di 22. 10. 1984 da ēu ser dilovanīya xwa. Cīgerxwīn ( Žźxmus Hesen ), wekź her tekožerź Kurd, di dilź meda dijī.
Partīya Demokrat a Kurdistan - Xoybun
P D K - XOYBUN
1903 / 22.10.1984 - 22.10.2012
Ez, li ser navź Malpera ; www.pdk-xoybun.com ź, www.xoybun.com ź ū li ser navź Partīya Demokrat a Kurdistan - Xoybun ź, Cīgerxwīn (Žźxmus Hesen), bi Dilekī germ, bibīr tīnim. Cīgerxwīn (Žźxmus Hesen), wekź her Tekožer ū Žehīdźn Kurdistanź, nemire ū Dilź meda dijī. Žehīdźn Kurdistanź, yźn berīya vź demź ū yźn hetanź īro, bi bīr tīnim ū tevkujīnźn, li hemberź Kurda, li Kurdistanź ū yźn li dervayź Kurdistanź buye, hemuyan, Žermezar dikim...
Kurdistanīyźn Hźja : Cīgerxwīn bi navź Sźxmūs ji dź ū bavekī Gundī, Cotkar ū Belengaz di sala 1903an de li Gundź HESARŹ hatiye cīhanź, ji ( 11 ) de xusk ū bira tenź sisź mane: Sźxmūs, Xelīl, Asya. Di sala 1918an de bavź wī Hesen li bajarź Amūdź serź xwe danī ū ēūye ser heqiya xwe. Di sala 1919an de li gundź Bźdir-Memo diya wī Eysan ya heftź salī jī serź xwe danī ū ēūye ser heqiya xwe. Cīgerxwīn pźlakź li cem xusk ū birayź xwe maye... Di sala 1979an de, Cīgerxwīn ji ber Dagirkerź Roj Ava yź Kurdistanź, Devleta Sūrya yź direve ū diēe Siwźdź ū pźnc salźn xwe yźn dawī ji jiyana xwe li Siwźdź derbas dike. Di 22.10.1984an de li bajarź Stockholmź Cīgerxwīn serź xwe danī ū ēū ser heqiya xwe.
Žźxmūs Hesen, bi navź xwe ya din Cegerxwīn ( 1903 - 22.10.1984 ), yek ji helbestvanźn herī mezin yźn gelź kurd e.
Jidayikbūn ū Zaroktī :
Cegerxwīn bi navź Sźxmūs ji dź ū bavekī gundī-cotkar-belengaz di sala 1903an de li gundź HESARŹ hatiye cīhanź, ji ( 11 ) de xusk ū bira tenź sisź mane: Sźxmūs, Xelīl, Asya. Di sala 1918an de bavź wī Hesen li bajarź Amūdź serź xwe danī ū ēūye ser heqiya xwe. Di sala 1919an de li gundź Bźdir-Memo diya wī Eysan ya heftź salī jī serź xwe danī ū ēūye ser heqiya xwe. Cegerxwīn pźlakź li cem xusk ū birayź xwe maye.
Jiyan ū xebata li Binxetź ( Rojava yź Kurdistan ) :
Di sala 1920an de ēūye xwendegeha olperestī ū ēend salan li ser hev li Kurdistana Sūrya yź, Īraq ū Īranź jī li xwendinź geriyaye ū rewsa gelź Kurdistanź bas nas kiriye.
Di sala 1927an de keēa xalź xwe Kehla Selīm ji gundź Hesarź ji xwe re tīne ū li Amūdź bicī dibin.
Di sala 1928an de xwendina xwe qedand ū īcaza xwe wergirt ū bū melayź gundź Hazda jorī ū di wź salź de dīwana xwe ya yekemīn nivīsiye, ev dīwan winda bibū ū berī 3ź salan ketiye destź me ū heta īro nehatiye ēapkirin.
Di sala 1936 an de, Cegerxwīn bi ēend malźn gundiyan ve du gund li jźrź avaniyź avakirin ( Ēźlek ū Cehenem ).
Di sala 1937 - 1938an de, Cegerxwīn ū hevalźn xwe Nadiyek-Komelak li bajarź Amūdź ji xortźn kurd re vekirin ū komela wan gelek berepźs ēū, lź bi navtźdana hin mirovźn nezan ū dijminź miletź kurd Firansizan ew komele girt.
Di sala 1946an de Cegerxwīn mala xwe ji gund guhaztiye bajarź Qamislo ū ketiye nav pźlźn rźzanī ū siyasetź ū di wź salź de Civata Azadī ū Yekītiya Kurd hate ēźkirin; Dr. Ehmed Nafiz serok ū Cegerxwīn sekretźr...
Di sala 1948an de Cegerxwīn būye hevalź Partiya Komunīst a Sūrya yź. Di sala 1949an de cara yekemīn bū ko Cegerxwīn hatiye girtin. Di sala 1950an de Cegerxwīn dikeve Civata Astīxwazźn Sūrya yź ū di hundirź wź de kar dike. Di sala 1954an de Cegerxwīn ji hźla komonīstan ve bū namzadź perlemana Sūriya yź.
Di sala 1957an de Cegerxwīn ji komonīstan dūr dikeve ū di wź salź de Cegerxwīn ū hevalźn xwe rźxistina AZADĪ sazdikin ū pistī pźlakź Cegerxwīn ū hevalźn xwe rźxistina xwe fesix dikin ū bi Partiya Dīmoqratī Kurdī re dibin yek.
Di sala 1959an de Cegerxwīn direve Īraqź ū sź salan li wir dibe mamosteyź zimanź kurmancī li Zanīngeha Bexdayź perēź kurdī. Di sala 1962an de hukūmeta Īraqź bera Cegerxwīn dide ū ew ū zarokźn xwe vedigerin Sūrya yź, Cegerxwīn tź girtin ū pistī pźlakź tź berdan.
Di sala 1963an de dīsa Cegerxwīn tź girtin ū dikeve Zindana Mezź li bajarź Samź, lź pistī pźlakź tź berdan lź wī nefī ( Surgun ) dikin ū disīnin bajarź Siweyda nav Durziyan, lź pistī pźlake ne dirźj tź berdan ū vedigere bajarź Qamislo yź.
Di sala 1969an de Cegerxwīn diēe Kurdistana Īraqź nav sorisa kurdī ū nźzīkī salekź li wir dimīne. Di sala 1970yī de Cegerxwīn ji Kurdistana Īraqź vedigere Sūrya yź. Di sala 1973an de Cegerxwīn direve Libnanź ū dīwana xwe ya sisyan KĪME EZ ? Ū ēīroka Salar ū Mīdya li wir ēap dike. Di sala 1976an de Cegerxwīn vedigere Sūriye yź ū heta sala 1979an li wir dimīne.
Li Swźdź :
Di sala 1979an de Cegerxwīn ji Sūrya yź direve ū diēe Siwźdź ū pźnc salźn xwe yźn dawī ji jiyana xwe li Siwźdź derbas dike. Di 22-10-1984an de li bajarź Stockholmź Cegerxwīn serź xwe danī ū ēū ser heqiya xwe.
Cegerxwīn di hewsa xaniyź xwe de li bajarź Qamislo yź hatiye vesartin. Zarokźn wī yźn ko li dū xwe histine du kur ū ēar keē in : Keyo, Azad, Gulperī, Rojīn, Beniye, Selam. Neviyźn wī 26 kes in.
Sala bīranīna Cegerxwīn :
Ji bo 100. salvegera jidayīkbūna Cegerxwīn wežanźn Avesta helbesten wī ji nū ve wežand.
Cigerxwīn, dengź źž ū azara gelź Kurd di tźkožīna azadiyź de, di sala 2003an de kete sedsaliya xwe de. Cigerxwīn ku navź wī yź birastī Žexmūs Hesen e, di sala 1903-an de li gundź Hesarź girźdayī navēeya Kercosź ye, ji dayik bū. Pižtī ku di temenekī biēūk de dź ū bavź wī ēūne ser dilovaniya xwe xwīžka Cigerxwīn ew bire cem xwe. Dema ku ew yanzdeh salī bū, di destpźka žerź yekemīn yź cīhanź de, tevlū malbata xwīžka xwe binxet bū ū bū penaber li welatź xwe. Ew li gundź Amīd girźdayī Qamižloyź bi cih bū. Cigerxwīn di sala 1921-an de xwendina xweyī medresź bi dawī kir ū īcazeya melatiyź wergirt. Pižtī vź yekź Cigerxwīn dest bi melatiya gundź Tell Žair kir ū ji ber vź yekź jī navź Mele Žexmūs lź hate kirin.
Dema Cigerxwīn li gelek cihźn bažūr ū rojhilatź Kurdistanź xwendina xwe ya medrese didomand, wī źž ū azarźn gelź Kurd ji nźzīk ve dītin ū navź Cigerxwīn li xwe kir. Jiyana Kurdan ya sext ū zor ū zehmetiyźn jiyana wī bi xwe ew xistine nava nakokiyźn hundirīn.
Cigerxwīn ji sala 1924-an ū pź de dest bi nivīsandina helbestan kir. Pižtī tźkēūna serhildana Žex Saīd, hestźn neteweyī yźn Cigerxwīn gurrbūn ū ew bū endamź rźxistina Xoybūn ya ku ji aliyź rewženbīrźn Kurd ku penaberī Sūriyź būbūn hatibū damezirandin. Wī di 24 saliya xwe de dest bi nivīsandina helbestan di kovara Hawar de kir.
Dilnermiya wī ū mirovaniya wī ū xwendina wī ya medresź būn sedema wan berhemźn wī yźn ku bīna berhemźn wźjeya klasīka Kurd jź tź :
Cana xwe derīne tu ji pižta ēeperź,
Perde tu hilīne, ku li min roj bź derź,
Ževrež bike ronī, tu bi loks ū fenerź,
Maēek ji du lźvan bide, ey lźv žekerź,
Ew e dermanź birīnź ū kul ū derd ū kederź.
...
Pižtī demeke kurt Cigerxwīn berź xwe da civata feodal ū pažverū. Wī di helbestźn xwe de bi tundī xwudkarźn feodal ū olī rexne kirin. Li gor wī sedema bźbextī ū źža karker ū gundiyźn Kurd ev hźz būn ū di heman demź de wa rź li azadī ū serxwebūna gelź Kurd jī girtibūn.
Ronak kirina gelź Kurd di derbarź rewža civakī ū parvekirina hźzan de di civakź de ji bo Cigerxwīn berī hertižtī dihat, ji ber vź yekź jī helbestźn Seydayź mezin di destpźkź de li hemberī hźzdarźn olī, žźx ū mela būn :
...[[
Hawar dikim,
Ranabī kes
Žźx ū mela
Ū pīr ū qes
Bi xaē ū xižt
Ū mizgevt ū dźr
Em xistine
Tora neyźr.
Hawar, hewar
Hawar, hewar !
Van ēūēikan
Dexlź me xwar.
Sed camī ū
Dźr ū kenižt
Naqos ū bang
Ū tīr ū xižt
Sed lek ji
Tīpźn Lemterew
Bi kźr me nayźn
Tev derew.
Cigerxwīn bi dil ū can hewl dida pižtgźriya tźkožīna azadiya gelź Kurd bike. Wek mīnak di dema muxtariya sala 1961an li bažūrź Kurdistanź wī li zanīngeha Bexdayź beža Kurdiya Jorīn saz kir ū ji bilī vź wī bernameya ēanda Kurd di radyoya Bexdayź de amade dikir. Ji sala 1959 heta sala 1963an Cegerxwīn li Bexdayź dima. Ji bilī helbestźn siyasī ( neteweyī ū sosyalīst ) wī helbestźn li ser evīnź jī dinivīsīn, ku pirź caran źž ū jana evīnź tanīn ziman, herwiha carcaran behsa xwežī ū žahiya evīnź jī dikirin.
Gelek stranbźjźn Kurd Helbestźn wī ji bo stranźn xwe bi kar anīn. Hežt dīwanźn Cigerxwīn yźn helbestan hatine wežandin, herwiha wī pirtūka bi navź “Tarīxa Kurdistanź”, ferhengeke zimanź Kurdī ū pirtūkźn li ser folklora Kurdī. Bi kar ū barź xwe ū bi berhemźn xwe Cigerxwīn di ronakkirina girseyźn li Kurdistanź de rolźkī gelekī mezin leyistiye. Mirov dikare wī mīna nīžaneke neteweyī bibīne.
Cigerxwīn parabźtir jiyana xwe li Qamižlo borand, lź pažź mecbūr ma ku dev ji welatź xwe berde ū here Stockholmź. 22-ź źlūna sala 1984an Seydayź Cigerxwīn ēū ser dilovaniya xwe. Cigerxwīn li hewža mala xwe ya li Qamižloyź bi tevlībūna dehhezaran Kurdźn heskiriyź helbestźn wī hate bi cih kirin.
Ev kesayetiya mezin ya wźjaya Kurd, mamosteyź Qedrican, dikeve sedsaliya xwe. Divź ku ew neyź ji bīr kirin.
Pirtūka bi navź Tźkožīn, jiyan ū berhemdariya Cegerxwīn, biboneya sedemīn salvegera jidayīkbūna helbestvanź mezin, ji hźla rojnameger Davut Özalp ve hatiye amadekirin.
Helbest :
Dīwana yekem : Prīsk ū Pźtī, 1945 Žam
Dīwana diwem : Sewra Azadī, 1954 Žam
Dīwana siyem : Kīme Ez? 1973 Beyrūd
Dīwana ēarem : Ronak, Wežanźn Roja Nū, 1980 Stockholm
Dīwana pźncem : Zend-Avista, Wežanźn Roja Nū, 1981 Stockholm
Dīwana sesem : Sefeq, Wežanźn Roja Nū 1982 Stockholm
Dīwana heftem : Hźvī, Wežanźn Roja Nū 1983 Stockholm
Dīwana hestem : Astī, Wežanxana Kurdistan, 1985 Stockholm
Emź, bi avakirina Kurdistan a mezin, dagirkerźn Kurdistan ź, ji ser axa Kurdistan ź, bavźjin der ū dawī li Saltanat ū Heytehola wan bīnin. Emź, komarźn wan, hilžīnin ū desthilatīyźn wanźn gemar, bikin tarītī ya dīrokź...
Xužk ū Bira yźn Hźja !
Ji boy ažītīya Cīhanź, hewceye em, dawī li žež devletźn īro, -Tirkiye, 2-Īran, 3-Żraq ū Kuweyt ź, 4-Surīye, 5-Azarbeycan ū 6-Lūbnanź '', bīnin, Ēend Welatźn Gelźn Arī lź dijīn tevź Nexžź Kurdistan ź bikin ū wekź Īmparatorī ya Medya yź, Kurdistan mezin, ēź bikin. Ū pažź jī, emź Kurdistana Piroz, bikin Kele ya Demokrasī yź...
Di vī pirojź da, Nexižź Kurdistana mezin, digīhī je, Ewropa yź. Hewceye, her Kurdźn, bi xīret ū mźrxas, beždarź, ramana, Kurdistan a mezin be.
Em hźvīnin, partī ū rźxistinźn Kurdistan ź, dest bavźjin, piroje ya Kurdistanek Federe, ya wekź Almanya yź. Ango, li her pźnc perēeyźn Kurdistan ź rista ( sīstema ) Federe, pźk were. Dibź Kurd, bi dagirkerźn Kurdistan ź ra ne, Kurd, bi hevra, devletek Federal, pźk bīne.
Em hźvīnin, zaravayźn Kurdī, Loranī, Goranī, Soranī, Kurmancī, Hewramī, Zazakī ū hwd, di Kurdistanek Federe da xurt ū gež bive...
• Ez, li ser navź Malpera ; www.pdk-xoybun.com ź, www.xoybun.com ź ū li ser navź Partīya Demokrat a Kurdistan - Xoybun ź, bang li kevnežopźn PDK ya 1965 ź ū bang li kesźn Kurdistanī dikim, beždarź PDK-XOYBUN ź bin, em bi hevra, axa Kurdistana pīroz rizgar bikin...
• Dubare, bang li kevnežopźn PDK ya 1965 ź ū li her kesźn Welatparźz ū Kurdistanī dikim, bi endamtī, bežardarź PDK - XOYBUN'ź bin, Partīya xwa ya PDK ź, xurt ū zindī bikin. PDK - XOYBUN, berdewama PDK ya 1965'a ye ū dixwaze, bi zindībuna PDK ź ra, bi avakirina Kurdistana mezin, ruhź Žehīdźn Kurdistan ź, žad bike...
• Ez hźvīmim, partī ū rźxistinźn Kurdistan ź, dest bavźjin, piroje ya Kurdistanek Federe, ya wekź Almanya yź. Ango, li her perēe'yźn (Herem'źn) Kurdistan ź, rista ( sīstema ) Federe, pźk were. Dibź Kurd, bi dagirkerźn Kurdistan ź ra ne, Kurd, bi hevra, devletek Federal, pźk bīne.
• Disa, hźvīmim, zaravayźn Kurdī, Loranī, Goranī, Soranī, Kurmancī, Hewramī, Zazakī ū hwd, di Kurdistanek Yekgirtī ū Federe da, xurt ū gež, bive...
• Ez amademe, bi welatźn Emperyal ra, Peymanek pźk bīnim... Di vī peymanź da, 200 sal, berjewendīya welatźn Emperyal, hebe ū Kurdistan jī, heta hetayź, azad be...
• Eger, welaten Emperyal, ji bo avakirina, Kurdistana Mezin, alīkarī bide me, wź demź, emź jī, 200 sal, qezenca, ser-erd ź ū bin-erd ź, Kurdistanź, ji % 50 yź, bidin wan, welatźn hevkarźn xwe ū emź, 200 sal, Lula Neftź jī, ji wan, welatźn hevkarźn xwe ra, vekin... Emź, ji bo parastina Kurdistanź, ji Artźža Kurdistanź ra, 80 Mīlyon, Dabanēe, Tifing'źn herź Moderin, Rokźt'źn, Antī-Panzer ū Fūze'yźn, Antī-Tīyare ū hwd, ji wan, welatźn hevkarźn xwe, bikirin...
Kengź Kurdekī Were Kužtin, Hun Jī Sź Zarokan Ēźkin ! . .
Gelź Xužk ū birayźn Kurd, neyarźn Kurda ū dagirkerźn Kurdistanź bi sed salane, Bira, Bav, ū Xužkźn me Kurda bi žiklźn curbecur dikujin. Dibź em dev ji tolhildanź bernedin. Ango hewceye em mafźn xwayź Tol Hildanź bikar bīnin.
Gelź Xužk ū birayźn Kurd, dema neyarźn Kurda ū dagirkerźn Kurdistanź, Kurdekī kužt, hun jī bi cengawerī tol hilanīn ( heyf hilanīn ) bigirin.
Gelź Xužk ū birayźn Kurd, kengź Kurdekī bi destź neyarźn netewa Kurd were kužtin, hun jī, di žuna wī kesź žehīd da, sź zarokan ēźkin !...
Gelź Xužk ū birayźn Kurd, dema hun nu dizewicin, an cźvī an jī sźber zarok bīnin dinź !...
Gelź birayźn Kurdźn li Kurdistan ź ū Kurdźn li seranserź Cīhanź, hetanź sala 2113 yź, ango hetanź sed salź kī, bi kźmasī, sź an jī ēar Jin bīnin, ango sź caran an jī ēar caran bizewicin, bila jimara Kurda, li Kurdistanź ū li seranserź cīhanź, zźde be. Dakū em, bikaribin, li hemberź dagirkerźn Kurdistan ź, xwe biparezin ū em li hemberź Teknolojī ya īro wenda nebin !...
Yarź bixun e sitranź dīlanź.
Dilź min birīn e lź dilovanź.
Min dil da te bejn zirava halanź.
Hey endam bi vejīnī wer e xoybun.
Ji ēīya ū dežt nalin tź ax yarź.
Boy te dilź min jan da birīndarź.
Li warź me derman gulź baharź.
Hey endam bi vejīnī ver e xoybun.
Mezra botan warź mīr ū mīrekź.
Mem got, em nevin ēīroka dīrokź.
Tarīya zīndan ronīk e jīrekź.
Hey endam bi vejīnī ver e xoybun.
Kanź mezra botan xwazil bi berź.
Mem ēubu warź Zīna evīndarź.
Fesadź wan bu sebebź kederź.
Hey endam bi vejīnī ver e xoybun.
Sź Ehmed ū Xecź ēu ser zozanź.
Wekź kevok bu li ēīyay Sīpanź.
Xezal xun berda ser bejn ū fīstanź.
Hey endam bi vejīnī ver e xoybun.
Zarok roda ēu ji ber žīpa avź.
Hilanīy e dengź žīna dźw bavź.
Bīr anī Helepēź dil bu wek ževź.
Hey endam bi vejīnī ver e xoybun.
Neyar hat boy qirkirina Dźrsim ź.
Hovītī kirin li Muž ū Amed ź.
Xun rijandin li Zīlan ū Qoēgīr ź.
Hey endam bi vejīnī ver e xoybun.
Boy Kurdistan li ber gule baran ź .
Hunandīy e vejīnī ū xoybun ź.
Boy Partī Demokrat a Kurdistan ź.
Hey endam bi vejīnī wer e xoybun.
Hezar salź, Dagirkerźn Kurdistan ź, Bav ū Kalź me, bi žiklźn Curbe-cur kužtine. Dema em, Kurdistana mezin, ēź nekin, ewźn hīna, Hezar salźn din jī, me ū Zarokźn me, bi žiklźn Curbe-cur, bikujin. Divź em, dawī li žež devletźn īro, ''1-Tirkiye, 2-Īran, 3-Żraq ū Kuweyt ź, 4-Surīye, 5-Azarbeycan ū 6-Lūbnanź '', bīnin Ēend Welatźn Gelźn Arī lź dijīn, tevź Nexžź Kurdistan ź bikin ū wekź Īmparatorī ya Medya yź, Kurdistan mezin, ēź bikin. Ū pažź jī, emź Kurdistana Piroz, bikin Kele ya Demokrasī yź...
Ey Žehīdźn, Lor ū Gorī.
Yarź bixun e sitranź dīlanź.
Hun, bi xźr hatin. 
Her Bijī, Kurd ū Kurdistan. 
Ev malper, herī bash, bi Avant Browser, tź xuyakirin...
Download !!! 
