Dr. Alî Kiliç : KARZANÝSTÝYA AKADEMÎK A BIRAYÊN BEDIRXANAN. Û. VA PUFKERDENA Dr. FERHAD SHAKELY
  
KARZANÝSTÝYA AKADEMÎK A BIRAYÊN BEDIRXANAN. Û. VA PUFKERDENA Dr. FERHAD SHAKELY
(( seveta havalune mî ne khe Þewaj de faþistune islamistu wêsnayi 2-07-1993 ))
Xeylê waxto hevale maye Malpera PEN a Kurdî, akademizm û karzanistiya Dr. Celadet Bedirxan û Mir Kamuran Eli Bedirxan re, heqaret kerdena Dr Ferhad Shakely sero movet û kritik kene. Mî na mesela sera, nivise braye ho Konê Resh û bray Heyder Omer wend. Arazekerdi?e Dr. Ebdilmecît ?êxo û Dr. phil. Hussein Habasch, Dr. Ha?im Ehmedzade û Suleiman Sulêvanî mî’re zof hewl amê. Hema eve qesa rastê, niy ro?dayo?i ( rew?enbirî ) welate ma Kurdistanî, tayê tirki rind nê zone, tayeki kem zonene. Coka, kritik verva kemalisme kemm mendo, Mustefa Kemal haqa Brayen Bedirxanu’ra permane merdene day vi. Ez Kurdistana Bakura; herema Dersim de amune dina. Vatena Dr Shakely mî’re zof gîran ame.
Ra?tié awa khe, Mustefa Kemali ma Qoçgiri de 1921 an de ; Piran de, Ararat de, Dersim de serra 1936-37 de ma qirkerdime. Khalike mî, Hemede Mirzaliyé Sîlemani eve Seyyid Reza verva rejime fasist u qolonialisto imperalist Mustefa Kemal perodaiso çekin kerd. Waxto khe A?ira Demenu verva Mustefa Kemali çek gireda, sarê da we, Mistefa Kemali eve 10I tayrey welate ma bomba kerd, mîlete ma da qîrkerdene.
Sera 1937 de Nufuse Dersim 500.000 vi, serxildana Dersim de Mustefa Kemal, 170.000 kirmanc da qistene. Nu jenoside kirmancue Dersim vi.. Ma rind zoneme khe wu waxt Mir Celadet Bedirxan Beg; Mir Kamîran Bedirxan Beg hete ma guret, Cemiyete Miletan re namey namê Dersim’ra rusnay vî.. Malbata Mir Celadet Bedirxani dismene Mustafa Kemal vié. Seveta elfabe latini casusiya Mustafe Kemali Berdirxanu serkerdene, xetade girsa, xîravina; be bextia, bê nameya.
Karzanista akademisyeniye ra zof dûria.
Ez her tim, karzanista ho de, prensibe etika zanisti sero manen, vatena hu eve ilm u zanisti anra zon. Ez na kare ho de, wuazen khe xeta Dr ferhad Shakely xeqeret kerdena yine bine tesire Jordi Tezel Gorgas, bine nivise Joyce Blau ser Pierre Rondot, va kuftnaise Bozarslani, araze bikeri;ekhe casusiye esta casusiya Mustefa Kemali a. Dismeneni, jenosideni ki esta; yi Mustafa Kemali a.
Ez, eve lizna akademizm u karzanistiya welate ho; xeta Dr Ferhad Shakely eve presibe etika zanisti bi ari ra zon.
Braye mi Konê Resh ma mesela sero vatena Dr phil. Husein Habasch ardera zon; ma re mesela da perskerdene.
«Werin, vî kerî di vî bihurî re derbas bikin, û kirasê xwe neçirînin.. û bersiva Ferhad ?akilî bidin… Ferhad ?akilî, evê ku mîna wî kesê, ku ji devê ketibe û hop hopa wî be.. Mîr Celadetê ku 13 salan di berhevkirina Alfabeya kurdî latînî de xebat kiriye, di tev jiyana xwe de berberiya Mustefa Kemal kiriye, îro sakûlek wî bi Etatûrk ve girêdide û dibeje îdiyolojiyên Etatûrk û Bedirxaniyan yek in.. ! ! Tevî ku Mîr Celadet Bedirxan ne yê ku mirov bervedêriyê di berde bike, ji ber ku wi di gelek cihan de bersiva gelek kesan daye.. De ka werin em bi hev re lê guhdarî bikin, bê ew bi xwe di vî warî de çi dibêje û çi bersiv daye: »
Avê Mustefa Kemal dismene milete Kurdistani yo, idéolojiye Mustefa Kemali kolonialisto, fasisto; emperyalisto. Ataturk ve Bedirxanu ra muqeyese kerdene bê imkana. M. Kemal haqa yine de fermane idamî do. Nu heqareto de girso, ne zona?iya, neçariya akademizme bê kesuna.. Bine na propâganda de jovina ideolojieste. Sene ideoloji keme saye ?Emperyalizme tirku ya ki, idelojie emperyalizme arav u persu, fransizu, ingilizu? Raa Dr Ferhad Shahely kamij hette ra ? Kotia amo? Kata sono ?
Rasta, Pierre Rondot, karzanista ho de ( 1 ) « Qesa juyina zimane kurdi» de zone kirmanc kerdi di letey; kirmancîya jor Kurmancî et sorî ( kurmanciya jer ri.Pierre Rondor kirmançki-dimili qebul ne kerd. Qommissaria Britannika Iraq ser ra 1926 de qerare ho da. Binge politika Dewleta fransizi; karzanista Jacques de Morgan ( 2 ) Missiyona zanista fransiziya Perse û karzanista linguistika kurda sera 1900 de eve eve elfabe latini çap bi. C.F. Volney vi ( 3 ). Serra 1826 de elfabe sero kar kerdivi. Dodîma, Marzoni; Grammatica Lingua Kurda; eve zone italiani çap kerde.
Latinisatione zone miletune Asia na tarix’ra yeno.Mir Celadet Bedirxan wu waxt dina de çine vi. M.C. Edmond û Tewfiq Wehbe bey Iraq de virast.
V. Minorsky Journal of The Royal Asiatic Society Janvier Juillet 1933 neshr kerde. Mir Hereqol Azizan Rêzena Elfabya Qurdi, Hawar, Damas, 1933 çap kerd. Heciye Cindi, La langue et la kurdologie en Arménie Soviétique; ( Ziman u kurdologia li Armania Soviétika 1935.
Qesa diyine, Mustefa Kemal hu dismene Kolonel Major Noel io; Mistefa Kemal ve hu casusiya ingilizu kerda, casusiya Alamanu kerda,Italia u Austuria de piya dijdi kar kerdo, virasto. Na mesela sero qafika Dr Ferhad Shakely jede ne gureyena. Dr Ferhad rind zoneno khe Mustafa Kemal milete ma xapito; hu dima berdo;bado, mileta ma do qirkerdene. Ekhe henio, çinay re Dr Ferhad Shakely mesela çewte fam keno ?. Vano; « ..Ev elfabêya hanê ko îro em zimanê xwe pê dinivîsin pa?iya xebateke salanên dirêje. Di sala 1919 an de, me dabû çiyayê Meletiyê.
Em ketibûn nav e?îra Re?wan. Mêcer Nowel ( Ingilîzek ) jî di gel me bû. Mêcer zarê nîvro dizanîbû, dixebitî ko hînî zarê bakur bibe û ji xwe re her ti?t dinivîsand. Min jî hin medhelok, stran û çîrok berhev dikirin. Carnan, me li nivîsên xwe çavên xwe digernandin, dixwend û diedilandin. Min bala xwe dida Mêcer, bi lêvkirineke biyanî, lê bê di?warî destnivîsa xwe dixwend. Lê belê ez, heta ko min (?,و) ji (O,و) û (I,ي) ji (E û ي) b. p derdixistin. Diketim ber hezar dijwari. Ma çiman ?.. Ji ber ko Mêcer bi herfên latînî, lê min bi herfên erebî dinivîsandin. Ser vê yekê di cih de, min qerara xwe da û ji xwe re bi herfên elfabeyek latînî. ?dî min bikariya destnivîsa xwe pa? hezar salî jî, bê di?warî û weke xwe bixwînim, ji ber ko her deng cihê cihê li ser kaxezê dihate sekinandin.»
Qesa virene; Noel Major zimanzan niyo; Elfabeye Latini deste yi ra ne virajio,ekhe yî vîrasto, rind kerdo, milete maye kote’ra aravki u farski dime, yine re rind bio. Rasta Major Noel, xatirata ho de qesa elifbayi nusna; Ekhe Elifpa kurdi zone latini virasto, Major Noel rind kerdo; elfaba latini hurendia alfabe pers u eravu ma re zof rinda, beno kemitia na elfabey esta, hema bine bandira tirku eravu persu de ne wuazeme vindi bime. Major rind kerdo.
Rastié awa khe; nu kar Dr Celadet Bedirxan Beg ve hu kerdo; beguman alikaria Pierre Rondot; Roger Lecot esta.Hema Dr Shakely çinay re na mesela sero vinde, qesa khe Major Noel Kirmancu sero vata aye nê vano.« vatena dewuzu ‘ra ( gundi )?erra 1914 -1918 sero mî pers kerde, yîne vake, ave 400 çey’ra 200 mendi.700 kirmanco khe ?i herv, yine 50 kes peyser ameyî. Na50 kes;mordem têde ki seqet mendivî,; niwe?v, bese enkerdene kare bikerene. Dewe de ceng ra ave 2000 kes bi, nine ra % 35 kes ?iye herv. Europa de %15kes sone herv» nu rind araze keno de her çeye kirmancu’ra 5 mordem rusne herv seveta dewleta tirku do pêro. Major Noel vano bajara Kurecik ‘de 3000 mordem rusnay vi herv; nine ra 1000 ke?î filar kerdivi; Enver Pa?ay amir dayvî eskeriye, ama, mal û milke na kirmancu a?me kerdo, kirmancî mecbur mendi rem ay ?i gile kou. Major Noel,Vatena Qomisyone Britannik u Fransa qerar da; na mesela zimani ser zof karzanista hermune ma serdero, karzanista eve milku ne bena. Qesa khe yena perskerdene orijine zone ma çiko, kot’ ra yeno ? Laye Zone ma û Zone Hurri, zone, Mittani, zone Luwi, Zone Zendi, çik o ? Waxte na zonu de zone latini Elfabe Latini çine vi. Elfabe mao khan çiki vi ? ?ond type elfabe ma bivi? Elfabe Latini elfabeye de ne newewo. Ma gereke berime na qesa raste ser. Dr ferhad Shakely zoneno khe zone hireyino khe Bisoutun de amo virastene zone Medun o? Dr ferhad Shakely nine sero çi zoneno ?
Qesa diyine, Dr Ferhad Shakely kamo? Derde hu çiko ? Vatena hu çik a? Dismeniya hu koti’ra vejia ? Binge na dismeniye Dr ferhad çinay sero amo virastene ? Dr Ferhad hona esqe emperyalizme eravuno ya ki niyo ? Dr ferhad ne zononeno khe aravu; persu tirku welate ma Kurdistan talan kerd; ma kerdime bine bandira tirku eravu persu ? Vatena Dr Shakelly akademik a ya ki niya ? ??nay re akademizm û karzanistiya Dr Celadet Bedirxan u Mir Kamuran Eli Bedirxan re heqaret keno? Na dismeniye çik a ? Vatena Dr Ferhad khe karzanista û akademik nia, milqi kerdena Dr Shakely koti ra vejiya ? Eve zovina qese, ma ke Mustefa Kemal dismeniya yî eve çewres dokuman ispat kerde vatena Dr Ferhad, dest paçkerdena dismeni yena zu ca. Ez ispat kena khe Emre qirkerdena zanyarune ma Dr Celadet Bedirxan u Dr Kamîran Bedirxan; Pasazade Ekrem Cemil; Mewlanazade Rifat Mustefa Kemal ve hu da, mîlete ma Mustefa Kemal ve hu qirkerdo; Mustefa Kemal temsilkare jenoside sare maye Kurdistani yo, yi hermenino; yi assuriyo keldanuno; yi grekune zulumkaro, fizilo, diktatoro, dismeno; Mustefa Kemal ve hu casuse emperyalistu no, verva na dismeniya Mustefa Kemali, Dr Cedadet Berxirxan û Dr Kamiran Bedirxan pakia azadiya gele Kurdistani ya. Qeso khe yeno ra dust; çutir beno mamosta Dr Ferhad Shakely, welatperozune; azadkarzanistinu Kurdistan beno keno casuse Mustefa Kemale koledar u fasist u imperyalistu ?
Ma eve na analiza ho de wuazeme çewtiya, neçariya, Dr Ferhad Shakely bi arimerime ra zon; bi misnime niviskaru khe; vatena Dr Shakely sura akademisyeni ra duria ; xeta Dr Ferhad Shakely girana , caye Dr Shakely sifre akademisyenu ‘ra dűr io; na sure’ra ca hu çin o; eve zanisti û ilm eve kritika karzanista bara yîya girane bidime deste yî, ya Dr Ferhad otokritike ho keno, vano mi xeta kerda, ez heqerete ho peyser côn, milete Kurdistan bi name zanista u ilm ra mi ef bikero, ya ki linga hu saneno hard, virtise ho ne lêseno; wu waxt ki; ma vame; Dr Ferhad Shakely; cahilen kerda; ilme akademisyeni ra raa hu sas kerda, nijdiye zanista Kurdistani de ne mano; Dr Ferhad Shakely ke raa raste ne gurete, ma ki vame, guna tu ye ma niya; su, hete koledare hu bije; ma heqve Mustafa kemali, erzeme vîle Dr Ferhad Shakely vame su hassa coamerdu ra; kote emperyalist koledar û fa?ist Mustafa Kemalî wuazena ho’re su bi lesse; naé’ra tipiya name kirmancu’ra qesey meke; nu tore beso.
Qesa diyine, niviskare ma vatena Dr Ferhad sero se vane ? Qesa Bedirxanu çutir ane ra zon ?
Qesa hireyine vatena ma çika çewtiya Dr ferhad Shakely çutir amera zon; sene dokumane ispati deste ma de este ?
1 - Dr Ferhad Shakely kamo ?
Ferhad Shakely nivîskare kurdî yo. Serra 1951 de, bajarê Kerkûkê de amo dinya. Serra 1973–74 an de di rojname Birayetî de veta Swêdê de des û pônc seri mendo yi serru eve zimane kurdî û swêdî kovara ‘Svensk–Kurdisk Journal 1985–1989 veta;, serra 1985-1996 de mamostayen kerda, çîrokê kîlmek vête; seveta wendayena domanune kirmancune Swêdi; dodima; antolijie vet, Ehmede Xani sero kitabek ingilizi derxist. Bado Ferhad Shakely, Swêdê dî Unîversîteya Uppsalayê mamosteyena zimanê kurdî kerde.
2 - Vatena Dr Shakely çik a ? Dismeniya hu koti’ra vejia ? Binge na dismeniye çinay sero amo virastene ? Vatena Dr Shakelly akademik a ya ki niya ?
Qeso viren vatena Dr Shakely ne akademika; ne zanistiya.Celadet û Kamiran Bedirxan taxlite Etaturk ne kerd; Ataturk dismene Bedirxanun o.Dr.Celadet û Kamiran Bedirxan casuse Mustefa Kemal niye. Mistefa Kemal; casuse dewleta Osmani yo, serdare Teskilata Mahsusa o; Partiya Ittihat û terrakio, serdare Partiya AY YILDIZ_ (asme u astare) ye; kisto?e Qoçgiri u Piran û Ararati jenosikare Dersimi yo.
vesika 1. Kemal Araturk : Nutuk ; III ; Vesikalar: Istabul 1961 ; vesika 62 p.985 ( 4 )
Nu Dokuman eve deste Mustefa Kemal nivisio ; Kitave yi cilta 1; rupela 372; Bajare Sewaj de 9 ilone asma 1919 rusno qommandaniya hezen leskeria 15 an Erzoromi u hezen leskeriya 20 a Anqera re rusne .
No dokuman de, Mustefa Kemal vano khe “ Kolonele ingilizi Mister Nowil ; lewe yine Mewlanazade Rifat; Bedirxanu ‘ra Celadet u Kamran u Cemil Pa?azade Ekrem Beg seveta Kurdistana serwxabune propaganda kene; Valiye Elaziz Ali Galip Bey kerdo hete ho; Bedirxanu eve Muttesarife Sancaq piya kerde hete ho verva milete tirki icraate siyasi kene ; gereke alayiya 15 na Xarpet muvreza mitralyozu; Siverek boluga ?oaru Malatya ‘da alayina 12 ye bere tê lewe pe yine bijerene, yine hepiskere; ez naye emr dan”.
Ma sera 1919 derime. Di ser dora avê Mustafa Kemal 400.000 kirmanc Kurdistana Bakur’a kerd tever.Perodaise Filistin de 75.000 kirmanc; yemen 60.000 Umman de 65.000 kirman telef bi ?i. Musteaf Kemal heto jura deste ?exune Kurdistani paçkerdene.Heto bin kirmanc eve deste kirmancu dêne kistene.
13-08-1919 de Kufrevizade Abdulbaki Efendi re nama khe rusne. Mustfa Kemal Mufettise 3. heze leskerita tirki vi, Yi vatene “Hilafeto girs, saltanat; welate ma milete ma bîne tengedero; seveta mileti mi eskeria ra istifa kerd;”(5). A roze , Seyh Ziyaettin’e Nor?in’re nama rusne na nama ho de vano khe “ ez rind zonena khe sima Eskeriya Osmanî xizmeta de girsa, weçintayiye kerda, sima eve qelve hu Hilaefte berz u saltanat’’ra giredayiye; sima re zof hormetiya min esta”(6). Mustefa Kemal; 13 08-1919 de nama rusne Cemil ?eto Beg re va”heto zu ra ingilzu wuast sare Amedi bi xapne, ez wu waxt Muffetise heze leskeriya 3 ne vu; mi qerar da ke verva na xainetiya bi gurine , (...) mi eskeriéra istifa kerd”; sima ve hu emdame Cemiyete ma ye; ez hen fam ken ke; sima ne wuazene khe ingilizi welate parçe kere; wedlate ma bine lingune hermenu de vila bo” (7) Ma siyasete Mustefa Kemali rind naskeme; zurekero, minafiq o,hilekâro, di riyo. Mistefa kemal çutir khe Lenin vatene; heni yo; desto huyo zu dano Xelki, deste huyo bin peye ho de dano polesune dewlete.Ra?tiyé awa ke Mustefa Kemal eve hu casuso; yi ve deste hu Cemile Ceto da kistene, yi ve hu; Diyab Axa rusna Qoçgiri khe milete maye Kirmancî çeke ho rono; yi Diyab Axa eve desto ho da kistene; yi ve deste ho Hesen Xeyri da kistene.
Qomplocio. Cutir beno Dr Fehad Shakely na ra?tiya welate ma Kurdistani ne zono; fam nê keno. Qesa amaro dust vajime; General Serif Pasa zagone binge Partiya Radikala Osmanli viraste; Mustefa Kemal Zagona bingeyi yi guret hore kerde qanune bingi, Dr Shakely naye zoneno? Kirmanc tirku ra avê kar kerd, yine Mustefa Kemal ni; Mustefa Kemal yi teqlit kerdi.Birez Konê Resh; perse na qesa ardra zon”
« Min jî, wek gelekan ji rew?enbîrên kurd ew gotinên megrûdî yên ku Dr.Ferhad ?akilî di derheqa mîr Celadet û Dr. Kamîran Bedirxan de gotine, seh kirin. Dilê min jî wek dilê wan hat guva?tin û di nav mixabiniyek bê ser û ber de kûr û dûr çûm, û li bersivekê geriyam.. Dawî min ji vê bersiva ku mîr Celadet Bedirxan di bin navê ( Li Ser Yekîtiya Zimanê Kurdî ) wek bersiv ji ( Pîrût ) re li ser gotara wî ya bi navê ( Eksî Sedayî Hawar ) çaktir û duristir nedî. Herdû jî di kovara HAWARê de hejmara 10 an sala 1932 an çap û belav bûne. »
Birez Heyder Omer; na qesa nivisa ho zof rind araze kerde;
“Pispora Elman Birgit Ammann gotarekê, bi sernavê ( Salên Mûnixê yên biraderan Celadet û Kamiran Bedirxan ) di hejmara 1,2 ya kovara ( Kurdische Studien ) bi zimanê elmanî diwe?îne, tê de weha diçê, ku Celadet di vê demê de li ser alfabêya xwe ya latînî dixebitî. Ew dem jî sala 1922ê, yan jî 1923ê bû. Pêre jî tê bîra mirov, ku alfabêya Ataturk di sala 1928ê de li Turiyê hate belavkirin.
Lê belgehên herî balkê? li ba berêz Dr. Husên Hebe? hene, ew di gotareke xwe de dîroka xebitandina her du alfabêyan ( kurdî û tirkî ) ba?, û bi awayê fireh genge?e dike, û balê dik?îne ser vê yekê, ku Celadet Bedirxan di hejmara 13ê ya Hawarê de, dide xuyakirin, ku ew ji sala 1919ê de li ser vî karê payebilind xebitiye. Bi ser de jî Berêz Dr. H. H dîroka Alfabêya tirkî vedikole, û dide xuyakirin çawa ew berhema nerîn û boçûnên polîtîka Sovyetistana berê bûye, ne berhema Mistefa Kemal e. ( Biner: Dr. H. Hebse?: Li ser alfabeya latînî kurdî ) ( www.celadet.com ).
VESIKA - 2 Numre Sifre -18 Sivas 9-09-1919; Nutuk; III; 1961; vesika no-64; p.959 ( 8 )
Mustefa Kemal; casuse ingilizi û dewleta Osmaniyo; Kurdistana bakur de » Samsat’de (Adiyaman) ra Qummandane Alayiya ?oariya 12 re na nama rusneno Vano; «valiye Xarpet u Muttesarife Malatiya bite hazete deste ingiluzu verva welat û milete ma faaliyet icra kene; nika Malatiya de propaganda Kurdistana Srexwebun kene Kolonele ingilizi Mister Nowil ; lewe yine Mewlanazade Rifat; Bedirxanu ‘ra Celadet u Kamran u Cemil Pa?azade Ekrem Beg seveta Kurdistana serwxabun propaganda kene; nijdiye ho ‘ra wuazene kirmanc bere lewe yine çek girede. Ez na mesela sero sima ra xevere wuazen. Verva dismeniya welat û milet kerdene alayiya sima sene tedbir gureto? Mi re ;rew xevere burusne; sima Xisnimansur caverde berene Malatya ; Mustefa Kemal”» ( 9)
Bexte Dr Ferhad Shakely, raa çewta;raa dismeni de cirite kay kerdena. Na rara raste niya.Ma gereke diroka zimane kurdi sero bi gureyime. Zone ma zof khano; zone ma ne zone persi o; ne zone aravi o; Zone ma zone Zend u Avesta o; elfabe Zend de 48 typi hu este; eve vatena Menant; zone persi; pazend;zone pehlewi zone ma’ra vejio; Elfabe eravu persu de 26 type este.Waxto khe welate ma da barekerdene;eve peymana Qasr û Sirin dewlete kolonialistu emeperyalistu; barekerd, peymana Sykes Picot 1916 politika hu arda werte; vajime khe Qomisyone Biritannik û Fransizi zone ma sero ?indor birno; ji welate ma zone ma axme kerdo.U waxt beno khe; Mir Dr Celadet Bedirxan; waxto khe bine bandira dewleta Fransa de vi, General Pierre Rondot yine ra hevaliya hu biya. Deste ma de nameye Mir Celadet Bedirxan este,( pelga-9 ) çi beno va bivo, Pierre Rondot mordeme eskeriya fransiziyo; dewleta fransizi u waxt ro?tdayo?e ma rusnay surgune Madagaskar ; ma gereke na mesela sero kar zanista bi kerime ; kare ma esto, hone ne vejio; hema çi beno va bi vo, roye Dr Celadet û Dr Kamîran Bedirxan Beg pako, rezo,zolalo; ji ro?tiya bimbareke Dersimi ya. Mir Kamîran Bedirxan romana huya Heliye Kurdistan Yado de Desrim sera qesune rindek û jargenin vano « Ayê ke diyarê Dersim’ra ameyî Welato Jargene’ra amey vî. Dersim cao khe Jara Zerduschti ro?tiya bimbareke nêpêmtis vejia uska o.Ue Dersimî Jargene. Ji Kou; Ji Birrû gemu jî ua çîrtanu dorme Dersim gureto; rindekiya huya naturale we?eno.» (10)
Dr Kamîran Bedirxan beg ?iriniya Dersim rind naskeno; ji Dr Celadet Beg yi zere hire brau rasta; min Archiva Dewleta Fransizi de yine sero zof dokuman kerd are; nijdi çap keme.
Dr. Ebdilmecît ?êxo karzanista xo de na rind ardera dust;“Ewî hîn di 27.10.2oo5 an, di hevpeyvînekê, di malpera dimane.com de gotiye;" Ew alfabaya ku Celadet Bedirxan çê kiriye û kurmanc pê dinivîsînin, xebata împiryalîstan e û ji bo perçekirina Kurdistanê ye, lewra jî ew alfabaya jî seqet e, ne zanistî û ne kurdî ye û bi kêrî zaravê kurmancî jî nahêt .."Herweha jî ewî goti bû; kukes bi qasî malbeta Bedirxaniyan dilzozê raman û îdyolociya Ataturk ne bû, ew malbeta ji dil heyrana kesayetiyî û hizrên wî bû…
"Ideolojiye kemalist verva milete Kurdistanî ya. Mustefa Kemal vano:
«Ma seveta menfate tirku; mesela kirmanciye qeytan qebul ne keme. Sima rind zonene khe; zere sindirune maye netewide kirmancu hen ca gureto khe ; yi ma ra jedere; zerede sindor gureto; ma khe name kirmancu ‘ra sindor ronime; tirku u tirkiya maf keme” (11)
Na mesela sero ; Birez Dr.Ebdilmecît ?êxo qesa Dr. Ha?im Ehmed Zade, ardara dust « zimanzaneke ji Kurdistana Rojhilat e, di bersiveke xwe de ji berêz Ferhad ?akilî re dinivîse; bi baweriya wî (F.?akilî ) Bedirxanî casosin împiryalîstan bûn….."lê Dr. H.E.Zadebi vê wateyê jî, nirînên wî pûç dike û dibêje; "Ew(F.?akilî) jidanûstandinên belgeyî, aqilane û objêktîva akadêmîk dûr in …" Mebesta min ji vê gotarê ne ew e ku ez ji xwendevanên rêzdar re peyv û nirînên Ferhad ?akilî li ser Bedirxaniyan û tîpên latînî çewt derxînim, çimkî di nirîna min de, eger ez, an hevalekî dîtir niha berevaniya têko?înên binemala Bedirxaniyan ji bo mafê netewa Kurd bike, yan jî xebatên wan yên ronakbîrî û zimanewanî, yan çapemenî dîsan di berçavan re derbaz bike, yanê em ji nirxa mîr Bedirxan, Meqdad Medehet Bedirxan, Celadet Bedirxan, Kamîran Bedirxan, kêm dikin, ji ber kuta roja îro pisporên dîroka kurdî, pisporên zimanê kurdî, pisporên dîroka we?anên kurdî û bê awerte herdem nirxeke pir buha dane û hîn jî didin berhem û têko?înên binemala Bedirxaniyan. VESIKA CERRI -
Derde Mustefa Kemali derde Dr Ferhad Shakely ra zof gîrano; vano «Axlerune kirmancu ‘ra ; Ekrem,Kamran Ali; Celadet ame Malatia; .. kirmanci jargeniya Hilafet u Sultaniya giredayi; seveta sadaqate milet $u Padisahi çekune hu girede; verva kollaboratorune ingilizu » pedodene..« Ma xevere gurete; amir eskeriya bijero sima rind zonene khe yine ... verva Padisah; verva mileti sare do we; na xainune welati û milet»(12)
Deste ma na qesa sero xeyle dokumani este. Ekhe Mir Celadet Beg seveta dersa zimane kurdi; alikariya Pierre Rondot; Roger Lescot wuasta, naé de tomete çina; çutir khe Dr. Ha?im Ehmedzade, vatena hu ardera dust, Dr Ferhad Shakely ki, teza doxtora ho de alikariya mamostayen wuasta. Ji Dr Jordi Tezel Gorgas; Ji Dr Wahe Tachian, ji Dr Hamid Bozarslan ua qilerine de pê mosu ceno . Raé raa zanistiya.
Perodaise milete ma’ zof perodiso de dergo, diroka na perodais hona mave hu ne nusna. Ez rind fam kena, çutir Paris de taye mordeme c dewleta fransizi eve çîmo ju bervene seveta rejime Saddam Hussein i, çimo bin ‘ra amîr dane ,aravu persu’ra vatene, «Lao, bikise! kirmancu bikise! ma çekan dame sima!» Sima karzanista Dr Celadet Bedirxan dane kistene; ez nama Mir Celadet Bedixan dan naskerdene, perskon sima raa elfabe ma sero serra 1932 ye ne ra na het sima çi kar kerdo ?
Dr Ali KILI?; Paris 02. 07. 2007
Bibliografia
( 1 ) Pierre Rondot ; Le problème de l’Unification de la langue kurde,
Extrait de la Revue des Etudes Islamiques ; Annee 1936; Cahier III; Paris Librairie Orientaliste Paul Geuthner; 1963
2 - Jacques de Morgan, Mission Scientifique française en Perse, 1892-1898
3 - C. F. Volney l’Alphabet européen appliqués aux langues assiatiques,1826
4 - M. Kemal Nutuk; III; Vesikalar: Istabul 1961; vesika 62 p.985
( 5 ), Mustafa Kemal; ?ifre -23 Sivas 9-09-1919;Nutuk; III; 1961; vesika no-62; p.959
( 6 ) M. Kemal ; Oeuvres Completes ; Vol..III, p.264
( 7 ) M.Kemal; Oeuvres Completes III;p.268
( 8 ) M, Kemal; ibid, p.270-71
( 9 ) M. Kemal ?ifre -18 Sivas 9-09-1919;Nutuk; III; 1961; vesika no-64; p.959)
( 10 ) ) Dr Kamuran Ali Bedirxan, Heliye Kurdistan Yado,p.72,1937; Allemagne)
( 11 ) M. Kemal; Oeuvres Completes vol.XIV
( 12 ) ; M.Kemal ; belge
Dr. Alî Kiliç
Dema we?andina nivîsê - 13. 07. 2007
Dr. Alî Kiliç
http://www.xoybun.com/extra/slide/Unbenannt-2.swf
http://www.pdk-xoybun.com/nuceimages/Newroz_Kurdistan_PDK_Xoybun_x1.jpg
http://www.pdk-xoybun.com/nuceimages/Nexise_Kurdistane_PDK_b.jpg
Mafê Kopîkirin &kopîbike; PDK-XOYBUN; wiha, di xizmeta, Kurd û Kurdistanê daye : Pirojeya Kurdistana Mezin, Pirojeyên Aborî û Avakirin, Pirojeyên Cand û Huner, Lêkolîna Dîroka Kurdistanê, Perwerdeya Zimanê Kurdî, Perwerdeya Zanîn û Sîyasî, Weþana Malper û TV yên Kurdistane. Tev maf parastî ne. Weþandin:: 2007-07-13 (4438 car hat xwendin) [ Vegere ] | PRINTER |
Ev malper, herî bash, bi Avant Browser, tê xuyakirin...
Download !!! 
