PARTIYA DEMOKRAT´A KURDISTAN - XOYBUN

PDK - XOYBUN



Aþtiya 1964an û dubendiya kurdan


Þerê azadiyê hukûmet jî berdabû pêþberî hev. Di çileyê pêþîn de Arif di hukûmetê de guhertinên mezin çêkir û Baasî ji kar û barên hukûmetê bi dûr xist û bi vî awayî hukim bi tevayî xist bin kontrola xwe. Di hukûmeta nû de cî dabû kurdekî Nexþebendî jî.

Arif bi gotin aþtî dixwast û "em dixwazin vî welatî bi birayên xwe yî kurd re par vekin" digot. Li ser daxwaza Amerîkayê, Cemal Abdulnasir û Ben Bella însiyatîf girtin û di 10ê sibata 1964an de þer rawestiya. Êdî Arif þer dabû rawestandin. Bêþik ev ji bo kurdan jî baþ bû.

Li gorî þertên lihevhatinê dê di nava çarçoveya yekîtiya Iraqê de çareserkirina mafê neteweyî ya kurdan bi zagonên bingehîn bihata garantîkirin. Dê bi efûyeke giþtî kurdên girtî serbest bibûna û dê malên wan bi paþ ve bihatina dayîn. Dê "Wezareta karên Bakur" bibûna sîvîl û ji nû ve bihatina sazkirin. Dê karmendên kurd vegeriyana ser karên xwe û ambargoya aborî ji ser Kurdistanê rabûya. Dê her wiha komîsyonek ji bo zerar û ziyana Kurdistanê saz bibûya û tazmînata wê bida kurdan.

Barzanî weke prensîb ev peyman qebûl kir û ji bo þer rawestandinê biryar da. Wî li ser vê ji medyayê re weha digot:

"Em fersendekê didin hukûmetê da ko sozê xwe bi cî bîne û mafên me yên neteweyî têxe jiyanê. Ger ew li ser sozê xwe nesekinin, em dê ji mecbûrî bersîvê bidin. Bidawîanîna þerê çekdarî nayê maneya ko em dev ji çekan berdidin. Em dê li gora rewþê û pêkanîna þertên kurdan biryar wergirin."

Tevî van gotinan jî þer rawestandin lê vê peymanê di nav Partiyê de dubendî derxist holê. Îbrahîm Ehmed û hevalên xwe vê peymanê ji bo kurdan têr nedidîtin û doza otonomiyeke ferehtir dikirin. Li gorî wan rewþa cûntayê a niha ne baþ bû û hêzên leþkerî jî pir qels bûbû. Pêwîst bû kurdan ji vê rewþê îstîfade bikira û þerê xwe dom bikira da ko otonomiya xwe bi dest bixista.

Ji aliyê din ve ji ber ko rewþa kurdan jî ne baþ bû, Barzanî jî ne dixwest þer dom bike. Pêwîst bû ko kurd jî hebekî bêhna xwe berdin û pêwîst bû Kurdistana wêran bihata avakirin. Diviya ko girtiyên hepsan bihatina berdan û vegeriyana malên xwe û gundiyên kurd axa xwe biajotina. Li gorî Barzanî rewþa xerab a aborî piþta kurdan þikandibû.

Bêþik ev nakokî ne bi tenê ji rewþa niha derketibû holê. Nakokî çi bêje ji destpêka ketina Îbrahîm Ehmed a nav partiyê dest pê kiribû û car bi car di rewþên wiha de xwe nîþan dida. Lê dê ev nakokî bi vî awayî jî ne rawestiya û Ehmed û hevalên xwe roj bi roj ji Barzanî û þoreþê bi dûr biketina. Ew û hevalên xwe di kongreya 6 em de beþdarî civînê nebûn û li hember partiyê û Mistefa Barzanî dijberiya xwe eþkere kiribûn.

Ev nakokî di demeke kin de mezin bû û di nava herdu hêlan de þerê çekdarî dest pêkir. Îbrahîm Ehmed, Celal Talabanî û Omer Debabe serokatiya muxalefetê dikirin û her sê jî endamê polîtburoya partiyê bûn. Dê grûba wan di þer de zêde bi ber xwe nedaya û derbasî Îranê bibûya.