PDK - XOYBUN
|
Serokatiya olê li ba Êzîdiyan Rola Bavê Şêx Serokatiya Êzîdiyan, yên bi sedema"Sed û Hedê" de ji hev cuda ne, (hindek Şêx in, hindek Pîr in û hindek jî Mirîd in) bi du şêweyan dibe: 1. Serokê rûhanî (oldarî), Bavê Şêx (Yextiyarê Mergê): Ew jî berpirsiyarê olê ye. 2. Serokê cîhanî (dinyayî): Ji wî re dibêjin Mîrê Şêxan. Mîrê Şêxan her ji malbata Şêxan e û berpirsiyarê pirsgirêkên di nav gel de ye. Heke problêmek kete navbera Êzîdiyan û mirovên biyanî, anjî navbera Êzîdiyan bi xwe, dê Mîrê Şêxan wê çareser bike. Bavê Şêx (Yextiyarê Mergê) Cî û bilindbûna wî di nav Êzîdiyan de weke cî û mekaneta Papazê dêra Katolîkan e. Ew pêwîst e, ku ji rêza Şêxên Şemsaniyan be û nexasim ji rêza Şêxên Ferxedînan be. (Şêxên Ferxedînan jî beşek ji rêza Şêxên Şêşimsan e). Çima pêwîst e, ku Bavê Şêx ji rêza van Şêxan be, çîrokeke bingehîn e û sedemeke wê heye. Bavê Şêx bi reyeke dêmokrasî tê hilbijartin. Wekî din, Şêxantî û Pîrantî bav dide law û dotên (Qîzên) xwe, zarokên Şêxan jî Şêx in û yên Pîran jî Pîr in. Heke Bavê Şêx çû dilovaniyê (mirin), dê Êzîdî ( niwênerên wan, Şêx, Pîr, Serokqewal, Bavê Çawîş, Xizmetkarên Mala Şîxadî (karê xêrê û serokêl) li Lalişa Nûranî anjî li Baedrê li hev bicivin, ji bo Baba-Şêxekî nû hilbijêrin. Kar û Erkên Bavê Şêx 1. Ew serokê ola Êzîdîtiyê ye û çi pirsa girêdayî bi olê ve ji wî tê xwestin û bi destên wî ye. 2. Wekî din jî ew berpirsiyarê Mala Şîxadî (karî xêrê) ye û her li Lalisa Nûranî dimîne. 3. Bi tenê Bavê Şêx dikare û ji mafên wî ye, ku guhartinan têxe nav rojiyan û xêr û fituyên Êzîdiyan. 4. Tiştên qedexe û rewa di olê de bi destên wî ne. 5. Heke yekî Êzîdî gunehekî giran anjî şaşîtiyeke bê rêz û mezin di reya ola xwe de kir û pir xirabî û nebaşî ji vê şaşîtiyê çê bû û her wiha Êzîdiyan nema bawerî bi Êzîdîtiya wî anîn, wê demê bi tenê ji mafê Bavê Şêx e, vî mirovî ji nav olê bavêje (heram bike), anjî wî bihêle di nav de. Bê guman navdartirîn mirov ji mabata Bavê Şêx, Şêx Hisênê Baba-Şêx bû. Ew mirovekî şoreşger û welatparêz bû. Pir salan endamê serokatiya "Yekîtî Niştiman" kir, lê mixabin di nav şerê birakujiyê de, yê ku di navbera Barzanî û Telebanî de hên berdewam dike, sala 1978 hate kuştin. Çavkanî: Ola Êzîdîtiyê, Şewqî Îsa, 1996 |