 Ībrahīm GŪĒLŪ : Sala 2009an – DTP/Operasyona KCKź/ Baydemīr - Kź Qezenē kir ?
di Thursday, 31.December. @ 18:07:50 CET
  Kurdistanīyźn Hźja :
Mirovatī saleke din xelas kir. Di sala 2009-an de li dinyayź, li Rojhilata Navīn, li Tirkiyeyź, li Kurdistanź būyerźn mezin qewīmin; nekokī ū dijitiyan dom kir. Žerź desthilatdarī ya di navbeyna dewletźn mezin ū herźmī de, ji reqabeteke bź usul ū qanunī re, rź vekir.
Di sala 2009-an de reqebeta Emerīkayź, Rusyayź, Ēinź dom kir. Lź di vź reqebatź de, Emerīka ū Rusya dīsa jī nźziktirī hevbūn : Di pirsa Īranź ya nukleerī de siyaseteke hevbež tespīt kirin.
Emerīkayź xwe ji siyaseta navneteweyī pažve kižand. Serokkomarź Emerīkayź Obamayī xelata ažitiyź li Osloyź wergirt. Di axevtina xwe ya xelatgirtinź de Obayī wetayeke nū anī midaxeleyźn navneteweyī yźn ēekdarī ū žeran. Obamayī di axevtina xwe de diyar kir, ku dewletek ēek ji bona armanca mafźn mirovī, mafźn ēarenivīsiya neteweyan, ji bona demokrasīavakirinź pźk bīne, ev žera dibe žerź edaletź ū žerekī mežrū. Ev nerīna Obamayī jī derxist holź ku midaxaleya li Iraqź ū li Efganīstanź ū li dewerźn din yźn dinyayź mežru ye; ji bo edalet ū mafźn mirov e. Hezar mixabin her ēiqas Obamayī vź nerīnź diparźze jī, wī dev ji helwesta demokratīzekirina dinyayź ū ji Projeya Mezin ya Rojhilata Navīn ū Efrīqayź dev berdaye. Vź yekź jī welatźn di bin dīktatorī totalīterīzmź de dinalin ū bindest in, bź hźvī kir. Ev helwesta Obamayī bi taybetī jī, ji bona neteweya kurd bū darbeyeke mezin. Lewra neteweya kurd di bin bandor ū metīngehkariya sź dewletan de, ji hemnū mafźn xwe yźn neteweyī ū bi taybetī jī, ji mafźn xwe yź desthilatdarī bź par e.
Li Efganīstanź qrīz kūr bū. Emerīkayź li Efganīstaneyź ležker zźde kir. Emerīka her ēiqas difikire, ku ležkerźn xwe di 2011-an de ji Iraqź pažve jī bikžīne, di sala 2009-an de li Iraqź ewlekarī ū emniyeta Iraqź pir kāmil nebū. Ēalakiyźn El-Qeīdeyź domand. Bi sedan hevwelatiyź Iraqī hatin kužtin.
Li Iraqź pirsgirźkźn sīstema federal ū demokrasiyź ēareser nebūn. Nekokiya di navbeyna Hikumeta navendī ya federal ū hikumeta federe ya Kurdistanź domand. Bi taybetī di qanūna hilbijartinź de pirsgirźkźn mezin ēźbūn. Di encamź de riyeke navīn hat dītin ū lihevkirin pźk hat. Lź gelek ažkere heye, ku bi qanūna hilbijartinź, zźdetirīn mafźn kurdan ū herźma Kurdistanź bin pź bū.
Di Iraqa Fedral de gorī makezagonź pirsa Kerkūkź ēareser nebū. Di pirsa Kerkūkź de tevliheviyeke mezin dom dike : Erebźn nījadperest li dijin, ku Kerkūk bi Herźma Kurdistanź re bź girźdan. Neteweyźn Yekbūyī, di pirsa Kerkūkź de ji derveyī hiqūqa navneteweyī ū Makezagona Iraqź tevdigerź. Bes di van demźn dawī de Emerīkayź, girźdayī hesabźn xwe yźn li Tirkiyeyź ū li Rojhilata Navīn helwesteke pozītīf nīžan da. Ji bona vź jī, serokdewletź Emerīkayź Obamayī, seroka Kurdistanź Birźz Mesud Berzanī vexwend, ku wī li Emerīkayź bike mźvan.
Li Herźm Federe ya Kurdistanź hewildaneke dīrokī pźk hat. Ji bona hźzźn pźžmźrgeyan komīsyonek ava bū. Ev komīsyona, ji bona ku hźze pźžmźrgeryan bibe hźza milet ū dewleta federe dź režnivīsa qanūnī ū haziriya teknikī pźk bīnin.
Di sala 2009-an de li Īranź rewža ji salźn din xerabtir bū. Mixalefeta Īranź ya l3żberal dest biēalakiyan kir. Ev ēalakiyźn wan di van rojźn dawī de jī dom dike. Ehmedī Nejad encama hilbijartineke hīle-xurde bū serok dewlet. Īran di pirsa nukleerī de bi israr tevdigere. Īran li hember3ż Emerīkayź, Yek3żtiya Ewrupayź dijminitiya xwe domand. Īranź, bi Tirkiyeyź ve ji bona ku pźžiya Tevgera Kurd li Rojhilata Kurdistanź bigrin lihevkir. Li Īranź neteweya kurd ji mafźn xwe yźn miletī bź par e. Li Īranź li ser neteweya kurd zilmeke mezin heye. Gelek mafparźz ū tźkožerźn kurd hatin īdam kirin. Bežekī wan jī li benda dardekirinź ne. Tevgera Kurdistanź xwe dixwaze bi hźz bike. Ji bona vź dest bi ēalakiyan kiriye. Lź ēalakiyźn kītlewī ū serīhildan neket rojeva Tevgera Kurdistanź.
Li Suriyeyź sīstema otorīter ū totalīter dom dike. Li Suriyeyź hźza mezin ya demokratīk, tevgera kurd e. Hżkumeta navendī ya kolonyalīst ji bona ku tevgera kurd pźž nekeve zilmeke mezin dike; kurdperweran hepis dike ū źžkence dike. Suriye ji bona ku li herźma xwe ū li Tirkiyeyź li bežźn din, pźžiya kurdan bź girtin peymanźn stratejī bi Tirkiyeyź pźk anī. Tirkiye, Suriye wek eyaleteke xwe bi nav dike. Suriye, pźwendiyźn xwe yźn Tirkiyeyź ji bona dewleteke federal gavavźtinek bi nav dike. Di vź helwestź de īradeya gelź kurd jī, naxź hesaban.
*****
Li Tirkiye di pirsa Yekītiya Ewrupayź de gavźn mezin nehatin avźtin ū reformźn mezin pźk nehatin. Di sala 2009-an de būyera mezin ya li Tirkiyeyź qewimī, vebūna TRT-6ź ye. TRT-6, bi tevayī bi kurdīż wežana xwe didomīne. Di pirsa TRT-6ź de hem li aliyź tirkan ū hem jī li aliyź kurdan nerīnźn gelek balkźž ū cudayīż hatin rojevź. Hżkumeta AK Partiyź bi wežana TRT-6ź, dest jinūveavakirina dewletź kir. Hikumetź di vź ēarēeweyź de di pirsa kurd, ermenī, elewī, romanī de dest bi pźvajoya demokratīzźbūnź kir. Di vź pirsź de jī, nerīnźn cihź hatin rojevź.
Di navbeyna hikumet ū ležkeran de nekokī kurtir ū dijwartir bū. Di encamź de pźvajoya lźpirsīna Navenda Hźzźn Taybet ya Serokerkaniyź dest pź kir.
Di navbeyna hikumet ū mixalefetź de žerekī bź edebī domand.
Encama minaqeže derxist holź ku bi projeya hikumetź, “pirsa kurd” ēareser nabe ū kurd nikarin mafź ēarenivīsiya xwe pźk bīnin ū li welatź xwe desthilatdar bin.
Hikumet hīn īdia dike, ku ev projeya dom dike. Gelek teref jī īdia dikin, ku dawiya vź pźvajoyź hatiye.
Li aliyź din jī derket holź ku PKKź jī naxwaze ku neteweya kurd mafźn xwe yźn neteweyī qezenē bike ū “pirsa kurd” ēareser bibe. PKKź bes ji bona Ocalanī ditźkože. PKKź naxwaze ku dev ji ēek berde, ji bona vź jī her projeyeke źrinī proveke dike.
Dīsa derket holź ku Ocaklanī ū serokerkaniya Tirkiyeyź di nav navendekź tevdigerine.
Li Tirkiyeyź, DTPź, di meha 12-an de ji aliyź Dadgeha Makezagonź de hat girtin. Du mebusźn DTPź ū ēend serok žerader, gelek endamźn DTPź ji siyasetź qedexe būn. Pižtī ku mebusiya E. Turkī ū Aysel Tuglukī dawī hat, minaqežeya “bazan” ū “gogarēīnan” di nav DTPź de, ji aliyź raya gižtī de dest pź kir.
Ev pźvajoyeke nū ye. DTPŹ, encama Cuntaya Dewletź Ū Ocalanī hat girtin.
Cuntaya Dewletź ū Ocalanī di heman dem de, ev operasyona KCKź ya hatibū sekinandin, dīsa pźk anī. Encamź vź operasyonź 7 serokžeradariyźn DTPź hatin hepis kirin. Encama operasyonź rewžeke ne hiqūqī ya ažkere hat rojevź. Serok žaredar, hatin kelepēe kirin.
Bi vź operasyonź hem PKKź ū Ocalanī, hem jī dewlet xurt bū. Bes pźvajoya demokratīzekirin ź, hźzźn demokrasiyź ū sivīl darbe xwarin.
Pižtī operasyona KCKź Serokź Žaredariya Bajarź Mezin yź Amedź Osman Baydemīrī ji derveyī awayź siyasī awayek bi kar anī. Lź sedema wź ecizbūnź žaž hat diyar kirin. Sedema eciziya Osman Baydemīrī ew bū, ku ew ū bežek kesźn din mulayīm/gogercīn terīf dibin, ew jī di nav DTPź Ū PKKź de dibe sedema bź baweriyź. Osman Baydemīrī zźtir jī, ji bona vź dixwest ku ew jī hepis kirin.
Heger eciziya wī eciziya kurditī būya, wī di got ku “welatź me Kurdistan e. We ( Tirkan ) bi zorź welatź me dagir kiriye. Em dixwazin di sīstemeke nū de bi we re bijīn. Ev operasyon ū zilma we diyar dike, ku hūn naxwazin bi me re bijīn. Wź demź ji welatź me derkevin. Em dixwazin welatź xwe, bi īradeya xwe ū bi dezgehźn xwe yźn milī īdare bikin.”
*****
Ez, dawiya nivīsa xwe de sala nū ya hemū xwendavan ū gelź xwe pīroz dikim. Ez hźvī dikim, ku sala nū ji bona azadī ū serxwebūna gelź me derfetźn nū pźk bīne.
Ībrahīm GŪĒLŪ
(ibrahimguclu21@gmail.com)
Bakurź Kurdistan, Bajarź Tatwan ź.
Dema we žandina nivīsź : 30. 12. 2009
Dema wežana nivīsź : 31. 12. 2009
 
http://www.xoybun.com/extra/slide/Unbenannt-2.swf
http://www.pdk-xoybun.com/nuceimages/Newroz_Kurdistan_PDK_Xoybun_x1.jpg
http://www.pdk-xoybun.com/nuceimages/Nexise_Kurdistane_PDK_b.jpg
http://www.xoybun.com/nuceimages/Parastina_Sinore_Kurdistana_Mezin_1.jpg
|
Ev malper, herī bash, bi Avant Browser, tź xuyakirin...
